داستان یک شهر (5)؛ کازابلانکا: از استعمار تا استقلال، خانه راجا و الوداد

طرفداری- وقتی اشعه های خورشیدِ صبحگاهی به آرامی از لا به لای مناره ها و ساختمان های بلندِ ساحل اقیانوس اطلس در کازابلانکا پدیدار می شود، شاید با آن درخشش عاشقانه ای که از آن انتظار داریم مواجه نشویم! اما صحنه جالب دیگری انتظارمان را می کشد؛ هزاران کودک، ساعت ها پیش از آن که بیشتر مردم حتی صبحانه خود را صرف کنند، در ساحل ازدحام کرده اند. بعضی از آن ها به تکه تخته هایی چوبی بر سطح کم عمق آب به خیال خود موج سواری می کنند، عده ای دیگر نیز به داخل موج های ساحلی شیرجه می زنند، اما تقریبا همه آن ها به توپی لگد می زنند و به یکدیگر پاس می دهند!

دموکراسی فوتبالی، یکی از صحنه های زیبایی است که همیشه در این سواحل به چشم می خورد. در حالی که اکثر فوتبالیست های جهان، مهارت های فوتبالی خود را از کوچه پس کوچه های شهرهای محل زندگی خود به ارث برده اند، کودکان بداوا، اما از زمین های نرم تری برای بهبود مهارت های خود استفاده می کنند، یعنی ساحل شنی. قوانین، تاکتیک ها و داوری این بازی ها نیز همان هایی است که در بازی های آماتوری فوتبال رو به رشد کشور مراکش مورد استفاده قرار می گیرد. شاید جالب باشد که بدانید تعدادی از بازیکنان تکنیکی دنیا از همین محیط به جهان فوتبال معرفی شده اند؛ مصطفی حاجی، عادل تارابت از بازیکنان خلاقی هستند که از کشور مراکش به جهان معرفی شده اند.

اما این شیوه آسان و طبیعی، روش همیشگی تولید و توسعه فوتبال در این شهر و حتی کشور نبوده است. قرن بیستم، شاهد مجموعه وقایع و فرهنگ های پیچیده ای در این شهر بوده است که خروجی آن، ظهور دو باشگاه بزرگ بوده است: الوداد و راجا، که این دو در واقع، ذهنیت یک کشور را نیز ترسیم کرده اند. برای درک شور و هیجان عمیق مردم کشور مراکش، باید بر رابطه بین مغرب و اروپا (مخصوصا کشور فرانسه) متمرکز شد.

برای بیش از یک قرن، کشور الجزایر تحت سلطه فرانسه بوده، در حالی که کشور تونس در همان زمان، 50 سال تحت الحمایت فرانسه بوده است. در همین حال اما کشور مراکش تا قبل از جنگ جهانی اول به صورت مستقل اداره می شد و حتی تا بعد از معاهده Fez  که بخش زیادی از سواحل حاصل خیز این کشور را بین فرانسه و اسپانیا تقسیم می کرد، مراکش همچنان شکل پادشاهی خود را حفظ کرده بود، گرچه تا حدود زیادی از قدرت شاه کم شده بود.

هویت و استقلال، فاکتورهای مهمی برای مراکشی ها به شمار می رفت، اما تاثیر پذیری بسیار زیاد این کشور از دولت فرانسه که باعث شده بود امنیت و سرمایه گذاری های زیادی در اقتصاد فلج این کشور انجام شود، حاکی از این بود که شهروندان بومی این کشور، با محدودیت هایی مواجه هستند. در اطراف بندر بزرگ کازابلانکا، استخرهای شنا وجود داشت که تنها اعضای گروه های ورزشی حق استفاده از آن را داشتند. معمولا این باشگاه ها توسط خارجی ها اداره می شد، اما با افزایش عضویت مسلمانان و یهودیان مراکشی در این باشگاه ها، مالکان و اداره کنندگان که نمی خواستند قدرت خود را تضعیف شده ببینند، مردم منطقه را تشویق کردند که باشگاه هایی برای خود تاسیس کنند.

در سال 1937، اولین باشگاه توسط مراکشی ها و برای مردم این کشور به نام باشگاه ورزشی الوداد تاسیس شد. فعالیت های این باشگاه در ابتدا تنها به ورزش های شنا و واترپلو محدود می شد. نام الوداد نیز از نام یک فیلم به همین نام گرفته شده است که معنی آن "عشق" است. در اوایل جنگ جهانی بود که فوتبال نیز به مجموعه رشته های ورزشی این باشگاه اضافه شد و علیرغم نمایش قدرتمند این تیم در دو فصل ابتدایی تاسیس، آن ها به دسته دوم رقابت ها سقوط کردند.

https://ts2.tarafdari.com/users/user148347/2017/10/30/photo_2017-10-29_23-20-55.jpg" style="width: 768px; height: 481px;" />
پس از جنگ، الوداد بالاخره توانست با کسب قهرمانی در سال 1948، طعم موفقیت را بچشد، اما نکته مهمتر برای آن ها، حمایتی بود که از طرف تقریبا تمام شهرهای کشور به دست آورده بودند.  آن ها در رقابت مقابل تیم هایی که توسط فرانسوی ها اداره می شد، پیشگام بودند؛ آن ها یگانه پیشگامان جنبش ملی گرایی بودند که به سرعت در حال پیشرفت و همه گیر شدن بود.

پیش از پایان جنگ جهانی دوم و زمانی که نیروهای نازی از کشور بیرون رانده شدند، مراکش توجه خود را به به دست گرفتن کنترل کشور معطوف کرد. مردم بومی این کشور در آن زمان اعتقاد داشتند که با کمک کشور های دوستی همچون فرانسه، در نهایت می توانند استقلال خود را به دست آورند، اما درست زمانی که جشن استقلال این کشور از سوی سلطان محمد پنجم تایید شد، مقامات فرانسوی به طرز تحقیر کننده ای این خواسته مردم و مسئولان کشور را رد کردند. در بحبوحه همین جریانات بود که در ماه مارسل 1949 ، باشگاه راجا (به معنی امید) توسط یک گروه تئاتر پایه ریزی شد. آن ها از همان ابتدا قانون عجیبی که تنها به فرانسوی ها اجازه می داد به ریاست باشگاه برگزیده شوند را نادیده گرفتند و یک مراکشی به نام بناباجی حاجی را بر مسند امور باشگاه قرار دادند. حاجی دارای اصل و نسبی الجزایری – فرانسوی بود که همین مساله باعث شده بود مقامات در مورد این انتخاب حساسیت خاصی از خود بروز ندهند.

این دو تیم از همان ابتدای تاسیس، دیدارهای جذاب و حساسی را به نمایش گذاشته اند. در رقابت های جام باشگاه های جهان در سال 2000 در کشور برزیل، راجا نیز حضور داشت، اما هر 3 دیدار مرحله گروهی خود را واگذار کرد. تیم راجا پس از تاسیس، در دو سال متوالی قهرمان دسته های پایین تر شد تا به رقابت های لیگ دسته اول صعود کند. اگرچه آن ها دیگر به دسته پایین تر سقوط نکردند، اما 40 سال طول کشید تا توانستند اولین قهرمانی خود را در لیگ کسب کنند.

اگر قوانین فوتبالی امروز، در آن روزها نیز حاکم بود، چه بسا آن ها بسیار زودتر از این می توانستند به قهرمانی دست یابند. در سال 1960، تیم راجا کازابلانکا در پایان رقابت ها با دو تیم دیگر در صدر جدول هم امتیاز شد، و تفاضل گل آن ها نیز بسیار بالاتر از رقبا بود. به دلایلی، آن ها در دیدار پلی آف حاضر نشدند و در نتیجه، شانس قهرمانی را نیز از دست دادند. رقیب همشهری آن ها یعنی الوداد توانست پس از استقلال و در سال 1957 اولین قهرمانی خود را در لیگ جشن بگیرد و در فصل بعد از آن نیز به مقام نایب قهرمانی رسید.

پیشتر ذکر شد که تلاش های سلطان محمد پنجم برای اعلام استقلال مراکش ناکام ماند؛ اما در سال 1956 او موفق شد نظام مشروطه سلطنتی را بر کشور حاکم کند و دولت با آرای مردم انتخاب شد. هنوز هم نظام با مراکش مستقل امروز متفاوت بود، اما همین هم قدمِ اول خوبی محسوب می شد، آن هم برای کشوری که از زمان آغاز سلطه فرانسه در قرن 19 میلادی، تمام مردمش استقلال را فریاد می زدند. سلطان محمد که در سن 18 سالگی به این عنوان نائل شده بود، حتی در دوران تبعیدش در ماداگاسکار در اواسط دهه 1950 نیز برای بهبود اوضاع مردم کشورش تلاش می کرد.

ستایش و تمجید او از الوداد به عنوان باشگاهی که در جهت منافع و خواست استقلال طلبانه مردم قدم بر می داشت باعث شده بود این تیم در نظر عده ای، به عنوان باشگاه طبقه متوسط تلقی شود. با این وجود، این ارزیابی از اعتبار بالایی برخوردار نمی باشد. این دیدگاه از منظر تلاش های بیشمار آن ها در راه رهایی کشور از سلطه مقامات فرانسوی نشات می گیرد. و اگرچه هواداران هر دو تیم دوست ندارند این مساله را تایید کنند، اما هدف هر دو باشگاه تقریبا یکی است؛ گروه اولترای پسران سبز، هواداران افراطی راجا هستند که شعار باشگاه یعنی "صدای مردم" را طنین انداز می کنند. باشگاه الوداد نیز شعار و خط مشی مشابهی را دنبال می کند.

باشگاه راجا در سال 1994 با باشگاه المپیک کازابلانکا ادغام شد. برخی معتقدند که افتخارات و تعداد زیاد هواداران راجا ناشی از همین ادغام می باشد. لازم به ذکر است که المپیک کازابلانکا یکی از اولین باشگاه های کشور مراکش است و در سال 1904 تاسیس شده است. پس از فعل و انفعالات ناشی از یکی شدن این دو باشگاه، راجا 6 قهرمانی پیاپی در لیگ به دست آورد که یک رکورد محسوب می شود. این تیم سپس توانست با دو قهرمانی در جام باشگاه های قاره آفریقا، شهرتی جهانی نیز برای خود کسب کند.

اگرچه این دو تیم در خارج از کشور به اندازه داخل هوادار ندارند، اما دیدارهای رودرروی این دو تیم خود حکایتی مفصل است.  وقتی سلطان محمد در سال 1955 دوران تبعید خود را به پایان رساند، یک ورزشگاه 67 هزار نفری تاسیس کرد که پس از مرگش نیز به نام او نامگذاری شد. اکنون بیش از نیم قرن است هر دو تیم دیدارهای خانگی خود را در این ورزشگاه برگزار می کنند. در روز بازی این دو تیم، پرچم های قرمز رنگ هواداران الوداد و سبزرنگ هواداران راجا به همراه بنرها، دود، پیراهن و هر چه که فکرش را بکنید در ورزشگاه به مقدار بسیار زیاد موجود خواهد بود.

تیم ملی مراکش شرایط خوبی در قاره آفریقا ندارد و کشورهایی همچون ساحل عاج و اوگاندا را بالای سر خود می بیند. اما یک چیز را می توان مطمئن بود؛ تیم های راجا و الوداد تا وقتی که در شهر کازابلانکا حکم رانی می کنند، توجهی به اتفاقات فرا ملی و فرا منطقه ای ندارند.

به قلم اندرو فلینت برای سایت TheseFootballTimes

https://www.tarafdari.com/%D8%AE%D8%A8%D8%B1/812698/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D9%87%D8%B1-1%D8%9B-%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%86%D8%A7-%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84-%D9%87%D9%85%DB%8C%D8%B4%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C%D8%8C-%D8%AA%D8%A8%D9%90-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7" target="_blank">داستان یک شهر (1)؛ بارسلونا: تقابل همیشگی با دولت مرکزی، تبِ دربی کاتالونیا

https://www.tarafdari.com/%D8%AE%D8%A8%D8%B1/818155/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D9%87%D8%B1-2%D8%9B-%D8%A8%D9%88%DA%AF%D9%88%D8%AA%D8%A7-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B1%D9%87%D8%A7" target="_blank">داستان یک شهر (2)؛ بوگوتا: شهر سیاستمداران و قانون گذاران، باشگاه میلیونرها

https://www.tarafdari.com/%D8%AE%D8%A8%D8%B1/822889/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D9%87%D8%B1-3%D8%9B-%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%8C-%D8%AE%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%86%D8%B4-%D9%88-%D9%85%D9%87%DB%8C%D8%AC" target="_blank">داستان یک شهر (3)؛ میلان: دیار خوشتیپان، خاستگاه دلامادونینای پرتنش و مهیج

https://www.tarafdari.com/%D8%AE%D8%A8%D8%B1/829216/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D9%87%D8%B1-4%D8%9B-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%87%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%DB%8C" target="_blank">داستان یک شهر (4)؛ تهران: هیجان سرخابی، شهر دود و دربی