معرفی رومان فونتامارا؛ داستان پر اضطراب مردم فونتامارا

قسمتی از کتاب

«زود باش! راجع‌به مالیات تازه برای ما بگو!»
طوری به من نگاه کرد که انگار من به عبری صحبت می‌کردم.
به لحنی درمانده گفت:
«زبون ما یکیه، اما حرف همو نمی‌فهمیم.»

این حقیقتی بود، اما کی آن را نمی‌فهمید؟ برای یک آدم شهری و یک کشاورز دشوار است که همدیگر را درک کنند. او، صحبت که می‌کرد یک شهری بود، و چاره‌ای جز اینکه مثل دیگران حرف بزند نداشت، ولی ما روستایی بودیم. ما موضوعات را با روال فطری خودمان درک می‌کردیم. هزارها بار در زندگی، برای من پیش آمده است که فهمیده‌ام بین یک شهری و یک دهاتی فاصله‌ای است. من در جوانی در جلگه‌های آرژانتین بودم و در آنجا با روستاییان همه نجاد‌ها، چه اسپانیایی و چه هندی، صحبت می‌کردیم، و ما چنان همدیگر را می‌فهمیدیم که انگار همه‌مان از فونتامارا آمده بودیم. اما با یک ایتالیایی - که تمام یکشنبه‌ها از کنسول گری می‌آمد، حرف می‌زدیم بدون اینکه قادر به درک او باشیم. گاهی اوقات آنچه می‌فهمیدیم درست ضد چیزی بود که او می‌گفت. در مزرعه ما یک نفر پرتقالی کرولال بود و ما بدون ادای کلامی مقاصد یکدیگر را درک می‌کردیم، اما حرف‌های آن ایتالیایی را نمی‌فهمیدیم.

معرفی نویسنده و کتاب

«فونتامارا» یکی از رمان‌های شاخص در وصف مبارزه‌ی جمعی فرودستان است. این رمان کوچک، که ابتدا در سال ۱۹۳۰ در آلمان منتشر شد، نخستین کتاب «اینیاتسیو سیلونه» نویسنده و فعال سیاسی چپ‌گرای ایتالیایی است و در زمان خود، یعنی در دوره‌ی اوج اقتدار فاشیسم ایتالیا و رشد سهمگین جنبش نازیسم در آلمان، با استقبال زیادی هم مواجه شد. ترجمه‌ی فارسی «فونتامارا»، با قلم زنده یاد منوچهر آتشی، نخستین بار در سال ۱۳۴۷ در ایران منتشر شد (اینیاتسیو سیلونه عمدتا با رمان های «نان و شراب» و «یک مشت تمشک» در ایران شناخته می‌شود).

داستان کتاب «فونتامارا»، درباره‌ی دهقانان زحمتکش یک روستای دورافتاده‌ی کوهستانی در جنوب ایتالیاست، که به رغم اینکه چندی است از انقیاد و سلطه‌ی دیرین فئودال‌ها رهایی یافته‌اند،‌ ولی برای آنان پیوند نزدیک‌تر با نظام سرمایه‌داری با ظهور و گسترش فاشیسم مقارن می‌شود. به این ترتیب زندگی‌ دهقانان همچنان با رنج و محرومیت و دشواری و سلطه قرین است. بر چنین بستری که در آن هر یک از روستاییان تنها به فکر سیر کردن خانواده‌ی خود هستند، داستان به روایت روند شکل‌گیری یک مبارزه برای تغییر وضعیت زیستی روستاییان و فراز و فرودهای آن می‌‌پردازد. جمعی کوچک برای روشنگری در میان روستاییان و ترغیب آنان به مبارزه، به انتشار مخفیانه‌ی نشریه‌ای دهقانی اقدام می‌کنند.