شرط ورود ایران به مذاکره مستقیم با آمریکا از نگاه زریبافان/ هر چه فضا آرام تر و حاشیه سازی ها کمتر باشد نتیجه مذاکرات عمان بهتر خواهد بود
* آقای زریبافان! این روزها بحث مذاکرات غیر مستقیم آمریکا با ایران داغ شده است، نظر شما چیست؟
موضع کلی جمهوری اسلامی ایران در قبال مذاکره با آمریکا روشن است، البته طبیعی است این مواضع با حفظ سه اصل محوری و ثابت: "عزت، حکمت و مصلحت" و حسب شرائط و رویکردهایی که کشور مقابل از خود نشان می‌دهد و برای اتمام حجت و نشان دادن حسن نیت جمهوری اسلامی نسبت به صلح و امنیت منطقه ای و جهانی می تواند تغییر کند، تعدیل و یا تشدید شود.
در شرایط حاضر، به نظر می رسد، با توجه به مواضع بسیار روشن و قاطع رهبری در قبال بدعهدی های گذشته آمریکا، از یک طرف و اطلاعاتی که نهادهای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا از فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران و همچنین از قدرت دفاعی و باز دارنده جمهوری اسلامی ایران، به دولت و رئیس جمهور امریکا ارائه داده اند و همچنین هشدارهایی که از خطر درگیری نظامی با ایران و آسیب هایی که در اثر آن به توان نظامی و حتی اقتصادی و نیز حیثیت سیاسی آمریکا در عرصه بین الملل به آمریکا وارد می شود، این بحث مطرح است.
مکان و روش مذاکره را ایران تعیین کرد و آمریکا عقب نشینی کرد
از طرف دیگر، طبیعی است که ترامپ علی‌رغم زبان تند و غیر دیپلماتیک که روزانه از خود بروز می‌دهد، مقداری محافظه کارانه وارد عرصه شود و البته سعی کند با بهره گیری از ابزار رسانه و غیر رسمی آن را جبران و ایران را متقاعد به مذاکره و توافق با خود کند.
حسب قوائد و گفتمان دیپلماتیک؛ مذاکره غیر مستقیم نیز دارای پیام آشکاری است که حسب تجربیات گذشته، بر بی اعتمادی ملت و دولت ایران به آمریکا دلالت دارد. همچنین برای جلوگیری از بیان حرف خلاف واقعی که ممکن است طرف امریکایی در خصوص مذاکرات صورت گرفته، به ایران نسبت بدهد، اتخاذ شده است. نکته مهم اینکه؛ تعیین روش و محل مذاکره که دو موضوع مهم در مذاکرات است را ایران تعیین و آمریکا با یک عقب نشینی آشکار آن ها پذیرفته است.
اگر مذاکرات به سمت توافق پیش برود...
* به نظر شما با ادعاهایی که ترامپ در خصوص مذاکره مستقیم می کند، آیا امکان دارد که مذاکرات به سمت مذاکرات مستقیم برود؟
حسب قوائد دیپلماتیک و بین المللی، اگر در مذاکرات غیر مستقیم، موضوعات مطروحه مورد پذیرش طرفین بوده و مذاکرات به سمت توافق پیش برود، مذاکرات مورد به مورد مستند سازی شده و در نهایت در یک یا چند جلسه مشترک که می‌توان آن را مذاکره مستقیم دانست، توافقات پراکنده صورت گرفته جمع بندی و امضاء می شود.
*منافع و مضرات گفتگوی غیر مستقیم از نگاه شما چیست؟
با توجه به خواسته های غیر منطقی ترامپ از ایران که ظاهرا پا را فراتر از موضوع هسته‌ای و برجام گذاشته و موضوعات دیگری که از حقوق مسلم هر کشوری است و به مسائل امنیتی و اعتقادات هر نظام و کشوری مرتبط است از جمله فعالیت های موشکی، پهبادی و سلاح های متعارف دیگر و مسایل مربوط به محور مقاومت را مطرح می کند، مذاکرات غیر مستقیم، موجب می‌شود، جمهوری اسلامی دقیق تر از موضوعات مورد نظر آمریکا مطلع و در صورتی که موضوعات نامرتبط و خواسته های آمریکا غیر منطقی و استکباری باشد، جمهوری اسلامی وارد فاز جدی مذاکرات که می‌تواند مستقیم باشد نشود. اشکال مذاکرات غیر مستقیم هم شاید طولانی شدن زمان مذاکرات باشد.
https://media.khabaronline.ir/d/2024/03/10/4/6002714.jpg?ts=1710039537000" width="800" />
شرایط منطقه ای و بین المللی در زمان برجام با شرایط فعلی کاملا متفاوت بود
* چقدر فضای فعلی کشور در حال حاضر شبیه فضای قبل از رسیدن به توافق برجام است؟
به نظر من فضای فعلی کشور و جهان کاملا با فضای زمان مذاکرات برجام از چند جنبه متفاوت است. اولا: روسای جمهور و دولت های مذاکره کننده، در زمان مذاکرات برجام با رؤسای جمهور و دولت های فعلی آمریکا و ایران در شرایط حال کاملا متفاوت بودند و رویکردهای متفاوتی داشته و دارند.
ثانیا: شرایط منطقه ای و بین المللی در زمان برجام با شرایط فعلی کاملا متفاوت بود.
ثالثا: تجربیات مذاکرات و نتایج حاصل از اعتماد بی دلیل به دولتمردان آمریکایی و بی دقتی در متن توافق نامه برجام، جلوی روی مذاکره کنندگان ایرانی و مسئولین جمهوری اسلامی است که قطعا در مذاکرات پیش رو به آنها توجه خواهند داشت و ان شاءالله اشتباهات گذشته که ناشی از اعتماد بی دلیل به دولتمردان آمریکایی و تجربه کم تیم مذاکره کننده ایرانی بود، این بار رخ نخواهد داد.
رابعا: در برجام مذاکرات ایران با پنج بعلاوه یک بود و این بار فقط دولت عمان واسطه مذاکرات است.
* طرح موضوعاتی مثل طرح ترور ترامپ چه تاثیری بر روند مذاکرات دارد؟
قطعا هر چه فضا آرام تر و حاشیه سازی ها کمتر باشد نتیجه مذاکرات بهتر خواهد بود.
