آیا مسعود پزشکیان واقعا می‌خواهد پایتخت کشور را عوض کند؟ گزینه قطعی انتقال پایتخت، یعنی مکران کجاست؟ تصمیم عجیب رئیس‌جمهور چه خطراتی دارد؟
طرفداری تایمز | مسئله انتقال پایتخت کشور از تهران به مکران حالا شاید داغ‌ترین مسئله کشور باشد. مسعود پزشکیان و اعضای دولتش از زمان روی کار آمدن وی بارها بر احتمال انتقال پایتخت تاکید کردند و در حال حاضر به نظر می‌رسد که این اتفاق بسیار جدی است.
بحث انتقال پایتخت ایران از تهران به مکران، منطقه‌ای در جنوب کشور با توجه به اظهارات معاون اول پزشکیان، محمدرضا عارف و همچنین سخنگوی دولت، فاطمه مهاجرانی امروز به مسئله بسیار داغ و مورد توجهی تبدیل شده است. بحثی که از آن صحبت می‌کنیم همانطور که می‌تواند مزایایی داشته باشد، پتانسیل ایجاد چالش‌های جدی برای دولت تازه‌کار را دارد.
آیا پزشکیان در انتقال پایتخت مطمئن است؟
رویکرد و موضع همیشگی مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم پیرامون مسئله انتقال پایتخت که به گفته مسئولین فعلی کشور بیش از سه دهه است که مورد بحث قرار می‌گیرد، همواره مثبت بوده است. وی معتقد بوده که پایتخت کشور باید از تهران به منطقه‌ای در جنوب کشور منتقل شود. او اگرچه در چند روز اخیر به طور مستقیم راجع به انتقال پایتخت صحبت نکرده است اما در بسیاری از سخنرانی‌های اخیر خود به لزوم توسعه مکران، اشاره کرده است.
معاون اول و سخنگوی دولت نیز در روزهای گذشته سیگنال تغییر پایتخت را مخابره کرده‌اند اما باید در نظر داشت هیچ کدام از آنها هنوز اشاره‌ای به سرعت روند انتقال پایتخت نداشته‌اند. به عنوان مثال استفاده عارف، در مصاحبه خود از عبارت «اگر انتقال پایتخت تایید شود» و یا به کار بردن لفظ«حالا داریم روش کار می‌کنیم» توسط فاطمه مهاجرانی، نشان می‌دهد که دولت پزشکیان احتمالا برای تغییر پایتخت برنامه جدی دارد اما بعید است این برنامه زود اجرا شود.
از طرف دیگر باید در نظر داشت که عمده جامعه با تغییر پایتخت در این شرایط موافق نیستند و همچنین دولتی که خود با کسری بودجه سنگین مواجه است، نمی‌تواند به این زودی پروژه انتقال پایتخت را به طور فیزیکی آغاز کند.
مکران، گزینه جدی انتقال پایتخت کجاست؟
در مصاحبه فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت تاکید شد که مکران، منطقه‌ای در جنوب کشور، قطعا پایتخت بعدی ایران خواهد بود. اظهارات سایر مقامات دولتی نیز چیزی را در این باره رد نمی‌کند و به نظر می‌رسد در صورت انتقال پایتخت، مکران به عنوان پایتخت جدید کشور انتخاب شود.
مکران یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین مناطق ایران است که در نواحی جنوب شرقی کشور و بخش‌هایی از جنوب غربی پاکستان قرار دارد. این منطقه که در کنار دریای عمان واقع شده، دارای تاریخچه‌ای غنی است و در گذشته دور به‌عنوان مسیر تجاری میان ایران و هند شناخته می‌شده است و در دوران مختلف تحت تأثیر امپراتوری‌ها و حکومت‌های مختلف قرار گرفته است. مکران با سواحل طولانی از بندرعباس تا چابهار در ایران گرفته تا گوادر در پاکستان، به‌طور کلی بیش از ۲ هزار کیلومتر از سواحل را در بر می‌گیرد. این منطقه علاوه بر داشتن منابع طبیعی فراوان مانند معادن آهن، مس و نفت، به‌عنوان نقطه‌ای مهم در تجارت جهانی شناخته می‌شود و بندرهای سواحل آن نقش اساسی در ترانزیت کالا دارند. مردم مکران عمدتاً به زبان‌های بلوچی و فارسی صحبت می‌کنند و بیشتر آنها مسلمان اهل سنت هستند. این منطقه همچنین با چالش‌هایی چون فقر، بیکاری و مشکلات زیست‌محیطی روبه‌روست، اما پروژه‌های زیربنایی همچون راه‌آهن چابهار-زاهدان، نویدبخش آینده‌ای روشن برای آن است.
خطرات و عواقب تصمیم رئیس‌جمهور
تصمیم مسعود پزشکیان در مورد انتقال پایتخت و خصوصا مکران، می‌تواند تا سال‌ها مورد بحث و تحلیل قرار بگیرد چرا که دارای عواقب جدی است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
- همراه نشدن جامعه با این تصمیم: بازخوردهای عمده جامعه ایران در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که مردم کشور رضایتی از تصمیم مسعود پزشکیان مبنی بر انتقال پایتخت ندارند و این مسئله می‌تواند برای مدت زیادی روی محبوبیت رئیس‌جمهور فعلی کشور که روز به روز در حال کاهش است، خدشه جدی وارد کند.
- مکران به اندازه کافی توسعه نیافته است: اگر تصمیم انتقال پایتخت زودتر از رسیدن نسبی مکران به توسعه گرفته بشود، با توجه به اینکه این منطقه با چالش‌های فراوانی مواجه است، می‌تواند دولت را هم وارد چالش‌های بسیار جدی بکند.
- فاصله بالای مکران: پایتخت به عنوان مرکزیت سیاسی یک کشور باید در نقطه‌ای باشد که به سرتاسر کشور نزدیک و امکان سفر به آن در دسترس باشد. این در حالیست که مکران، پایتخت مورد علاقه پزشکیان در جنوبی‌ترین نقاط کشور و دور از مناطق شمالی قرار دارد.
- مکران نمی‌تواند پایتخت سیاسی باشد: مکران علی‌رغم همه چالش‌هایی که دارد به عنوان یک منطقه سودمند اقتصادی شناخته می‌شود. منابع آبی و سواحل این منطقه می‌تواند بخشی از مشکلاتی که در ذهن مسئولین وجود دارد را حل نماید اما باید در نظر داشت که به گفته کارشناسان پایتخت سیاسی نمی‌تواند در کنار دریا و با وجود آن شرایط آب و هوایی باشد هر چند که منطقه مورد نظر یک پایتخت اقتصادی ایده‌آل باشد.
- هزینه‌های سنگین انتقال پایتخت: قطعا انتقال پایتخت یک پروژه سنگین و پرهزینه است اما سوال اینجاست که چرا در شرایطی که کسری بودجه توسط وزیر اقتصاد رقمی سنگین عنوان می‌شود، رئیس‌جمهور در حال حاضر به فکر تغییر پایتخت است.
