شفاف‌ سازی؛ جهان‌پهلوان تختی خودکشی کرد یا توسط ساواک به قتل رسید؟

طرفداری تایمز | اینکه زنده‌یاد غلامرضا تختی بر اثر خودکشی دل از این دنیا کنده است یا توسط ماموران حکومت پهلوی به قتل رسیده، همواره یکی از بزرگ‌ترین معماهای تاریخ معاصر و ورزش ایران بوده است.

با وجود اینکه هنوز هیچ مدرک دقیق و اشتراک نظری در رابطه با خودکشی کردن یا کشته شدن جهان‌پهلوان غلامرضا تختی وجود ندارد اما بر اساس یک سری شواهد و مستندات می‌توان گفت که احتمال خودکشی محبوب‌ترین کشتی‌گر ایرانی بالاتر از احتمال کشته شدنش به دست ماموران حکومت پهلوی است.

قبل از بررسی این شواهد، ضروری است که نگاهی به دیدگاه‌های مختلف در این زمینه بیندازیم. غلامرضا تختی، متولد شهریور 1309، با کسب افتخارات بزرگ در المپیک و مسابقات جهانی، به عنوان یکی از محبوب‌ترین و مردمی‌ترین ورزشکاران ایرانی شناخته می‌شود. او در سال 1346، در 37 سالگی، به طور مرموزی از دنیا رفت. مرگ او تأثیرات زیادی در عرصه‌های مختلف به‌ویژه سیاست داشت. دو نظریه اصلی در مورد مرگ تختی وجود دارد: یکی اینکه خودکشی کرده و دیگری اینکه توسط ماموران ساواک کشته شده است.

به نقل از روزنامه‌های کیهان و اطلاعات، در تاریخ 18 دی 1346 جهان‌پهلوان تختی به دلیل اختلافات خانوادگی با همسرش شهلا توکلی و ناکامی در برخی مسابقات، 17 دی 1346 دست به خودکشی زده است. اما عده‌ای از مردم و تاریخ‌نگاران همچنان بر این باورند که به علت محبوبیت تختی و عدم علاقه او به رژیم پهلوی، ممکن است وی توسط ساواک کشته شده باشد.

با توجه به شواهد موجود، دلایلی که به خودکشی تختی اشاره دارند، به نظر می‌رسد محکم‌تر و قابل‌قبول‌تر از دلایلی باشند که بر قتل او به دست ساواک تأکید دارند. این دلایل عبارتند از:

1. ادعای‌های برخی از نزدیک‌ترین افراد: بابک تختی، تنها فرزند جهان‌پهلوان و برخی از نزدیکان او مانند پرویز عرب، تصریح کرده‌اند که تختی خودکشی کرده و نه توسط ساواک کشته شده است. پسر تختی می‌گوید که ادعای شهادت پدرش نخستین بار توسط جلال آل احمد مطرح شد. همچنین دوست نزدیک تختی اظهار کرده که قهرمان ملی ایران، آسپرین و تریاک را با هم مخلوط کرده و آن را در لیوان آب ریخته و خورده است.

2. تنظیم وصیت‌نامه تنها دو روز پیش از مرگ: اکثر رسانه‌های ایران گزارش داده‌اند که غلامرضا تختی دو روز پیش از مرگش وصیت‌نامه‌ای تنظیم کرده و در آن کاظم حسیبی را به عنوان سرپرست فرزندش انتخاب کرده بود. ثبت وصیت‌نامه تنها دو روز پیش از وفات تختی، بیشتر نشان‌دهنده خودکشی برنامه‌ریزی شده است تا قتل از سوی ساواک.

3. رو نشدن یک مدرک حکومتی: پس از انقلاب 1357، اسناد زیادی از ساواک به دست نیروهای انقلابی رسید. قطعا اگر مدرکی مبنی بر قتل تختی به دست ماموران رژیم پهلوی وجود داشت، نیروهای انقلابی آن را منتشر می‌کردند چرا که در تنفر مردم از رژیم سابق تاثیر دوچندان داشت و ابهامات را برطرف می‌کرد. با این وجود هیچ سندی که دلیلی بر قتل تختی توسط ساواک ارائه دهد، در بین مجموعه وسیعی از اسناد به‌جا مانده از ساواک یافت نشده است.

اگرچه این دلایل نمی‌توانند به‌طور قطعی ثابت کنند که تختی خودکشی کرده است، اما شواهد موجود به‌وضوح نشان می‌دهند که این احتمال از فرضیه قتل توسط ساواک قوی‌تر و مستندتر است. با این حال، همچنان کسانی هستند که باور دارند او به دست ماموران رژیم پهلوی کشته شده، و برای این ادعا دلایلی نیز دارند. اما در مجموع، به نظر می‌رسد شواهد پیرامون خودکشی تختی از دلایل دیگر قانع‌کننده‌تر باشند.

بهتر است در پایان به جمله‌ای از بابک تختی، یادگار این قهرمان بزرگ ملی اشاره کنیم که حق مطلب را ادا نمود و به نوعی بحث‌ها را در این رابطه به اتمام رساند:

درباره هیچ کدام از احتمالات مرگ تختی یعنی خودکشی یا قتل به نتیجه قطعی نرسیده‌ایم، اما آنچه مهم بود زندگی تختی بود نه مرگش.