صداقت، رمز برپا کردن ساختار کارآمد
مذاکره‌کننده قاتل؛ آشنایی با هوگو ویانا، مدیر ورزشی جدید منچسترسیتی
طرفداری | هوگو ویانا، مدیر ورزشی جدید منچسترسیتی که کارش را از سال 2025 در این باشگاه شروع خواهد کرد، دوران بسیار موفقی را به‌عنوان مدیر ورزشی اسپورتینگ سپری کرده که این موفقیت‌ها، جوانب برجسته‌ای دارند. سم لی و جک لانگ از وب‌سایت اتلتیک، داستان چگونگی تبدیل شدن این هافبک پیشین تیم ملی پرتغال به یک مدیر موفق و رسیدن به منچسترسیتی را روایت کرده‌اند.
اسپورتینگ لیسبون از 2018 تاکنون، موفقیت‌هایی کسب کرده که پیش از آن خیلی کمتر تجربه‌شان می‌کرد. اسپورتینگ از زمان ورود ویانا به باشگاه، 6 جام قهرمانی از جمله 2 قهرمانی لیگ پرتغال به‌دست آورده و دوقطبی پورتو-بنفیکا را از بین برده است. این در حالی است که در 16 فصل گذشته پیش از این دوره، اسپورتینگ فقط 4 جام به‌دست آورده بود که شامل قهرمانی لیگ نمی‌شد.
در همین دوره، اسپورتینگ موفقیت‌های نقل‌وانتقالاتی زیادی را تجربه کرده است. مانوئل اوگارته، ماتئوس نونش و پدرو پورو مجموعا با رقمی حدود 35 میلیون یورو خریداری شدند و روی‌هم‌رفته با 4 برابر این رقم به فروش رسیدند. ویکتور گیوکرش، مورتن هیولماند و عثمان دیومانده آخرین نسل از خریدهای هوشمندانه اسپورتینگِ ویانا هستند که انتظار می‌رود بازهم سودی 4 برابری به باشگاه بدهند.
البته موفقیت، معماران زیادی دارد. روبن آموریم، سرمربی موفق اسپورتینگ که از مارس 2020 روی کار آمده، شایسته دریافت اعتبار و تمجید زیادی بابت ایفای نقش خود در این باشگاه دارد و بخش استعدادیابی نیز کاملا موفق کار کرده است. گرچه در صحبت با افرادی که اطلاعات دقیقی از اسپورتینگ دارد، به‌سرعت می‌فهمیم ویانا چه نقش کلیدی‌ای داشته و چرا هواداران از رفتن او به منچسترسیتی در ابتدای فصل 26-2025، بسیار غمگین هستند.
دیدن تاثیر یک مدیر ورزشی بر باشگاه، نمی‌تواند آسان باشد و این موضوع درباره مدیرانی چون ویانا که به‌دنبال توجه گرفتن نیستند، صادق است. گرچه او چه پای میز مذاکره و چه در زمین تمرین، یک دیپلمات کارآمد است که استانداردهای این باشگاه را افزایش داده است. وارانداس، رییس اسپورتینگ اعتراف کرده که هوگو ویانا یکی از کلیدی‌ترین افراد فرایند موجود در باشگاه است.
روبن آموریم که ویانا را در عین همکار بودن، دوست خطاب می‌کند، نظر مشابهی دارد و می‌گوید هوگو غیرقابل جایگزین است و او کاری در این باشگاه انجام می‌دهد که کس دیگری از عهده‌اش برنمی‌آید.
ژوزه چی‌ایرا که طی سال‌های 2018 تا 2021 زیر نظر ویانا کار کرده و اخیرا به سرپرست بخش استعدادیابی و استخدام ارتقا یافته، با نفرات بالا هم‌عقیده است:
با افراد زیادی کار کرده‌ام اما او پروفایل خیلی خاصی دارد و کیفیت‌های طوری است که معمولا پیدایش نمی‌کنید. هوگو از هر جنبه، یک مدیر سوپراستار است.
فوتبال‌دوستانی که از قدیم لیگ برتر انگلیس را دنبال می‌کنند، نام هوگو ویانا را از دوران کوتاه و ناموفقش در نیوکاسل، به‌خاطر می‌آورند. او 19 ساله بود که به سنت جیمز پارک آمد، در حالی که با کمک به قهرمانی اسپورتینگ، به‌تازگی به تیم ملی پرتغال هم راه‌یافته بود اما او نتوانست انتظارات را برآورده کند. او پس از دو فصل ناامیدکننده با 61 بازی و 4 گل، ابتدا قرضی به اسپورتینگ برگشت و بعدا با ضرر به والنسیا فروخته شد.
باقی دوران فوتبال ویانا زیر سایه همان ناکامی اولیه سپری شد. بهترین روزهای فوتبالی او با پیراهن براگا رقم خورد که موجبات بازگشتش به تیم ملی را هم فراهم کرد. دومینگوس پاسینسیا، سرمربی او در براگا طی سال‌های 2009 تا 2011 می‌گوید:
در مورد جوانب مختلف بازی می‌توانستید با او صحبت کنید. من با او در مورد بسیاری از مسائل داخل فوتبال، حرف می‌زدم.
راه این دو نفر در سال 2017 باهم تلاقی کرد. پاسینسیا مدیر باشگاه بلِنِنسِس لیسبون شده بود و هوگو ویانا که در 34 سالگی کفش‌هایش را آویخته بود، مدیریت بخش فوتبال این باشگاه را برعهده گرفت. انتصابی چشمگیر برای کسی که از چند سال قبل خودش را برای این شغل آماده کرده بود. اگرچه ویانا پس از اختلاف با ریو پدرو سوارش، رییس باشگاه، تنها پس از 6 ماه جدا شد.
پاسینسیا می‌گوید سوارش خودش برای جذب یک بازیکن با او وارد مذاکره شد، پیش از آن‌که با ویانا در موردش صحبت کند. به گفته پاسینسیا، ویانا به‌خاطر این‌که فکر می‌کرد احترامش حفظ نشده و حریمش مورد تجاوز قرار گرفته، 2-3 روز بعد استعفا کرد و جدا شد.
در سال 2018، ویانا به اسپورتینگ بازگشت؛ جایی که از 14 سالگی فعالیت‌های فوتبالی‌اش را آغاز کرده بود. خود او می‌گوید تنها چیزی که از آن سالها پشیمان است، این است که نتوانست به‌موقع تحصیلات خود را تکمیل کند. ویانا پس از بازگشت به اسپورتینگ، ابتدا مدیر بخش ارتباطات بین‌الملل بود.
دیوگو بوآ آلما، مدیر ورزشی پرتغالی که در زمان مدیریتش در باشگاه‌های پرتغالی سانتاکلارا و کاساپیا معمولا با ویانا مراوده داشته، در خصوص او می‌گوید:
مهمترین چیز برای یک مدیر داشتن ارتباطات خوب است. امروزه در همه جا به شبکه‌های ارتباطی مناسب نیاز دارید تا بتوانید اطلاعات را از افراد معتمد در سراسر دنیا دریافت کنید. هوگو کسی است که این‌ها را دارد. در ادامه باید بتوانید با بازیکنان، مدیربرنامه‌ها و سرمربی‌ها ارتباط بگیرید و هوگو کسی است که این‌گونه ارتباطات را خوب برقرار می‌کند.
ارتباطات خوب بین‌المللی، سنگ بنای پیشرفت ویانا بود. وارانداس در زمان انتصاب مارسل کایزر به‌عنوان سرمربی اسپورتینگ در سال 2018، از ویانا کمک گرفت و در ژانویه سال بعد، او را به پست مدیر ورزشی ارتقا داد. در این دوره، اسپورتینگ برهه سختی را سپری می‌کرد.
باشگاه هنوز در شوک حمله مهاجمان کلاه سیاه به زمین تمرین باشگاه به سر می‌برد و به دنبال این اتفاق، چندین بازیکن برجسته تیم از جمله رافائل لیائو، از باشگاه جدا شدند. در ابتدای کار ویانا، او وظیفه داشت ثبات را در اسپورتینگ برقرار کرده و باشگاه را به فرهنگ قرن 21 وارد کند.
ژوزه چی‌ایرا که در همان دوران به تازگی به باشگاه آمده بود، می‌گوید:
اسپورتینگ وارد عصری جدید شده بود و وارد دوران گذار و بازسازی قرار داشت. هوگو در شروع این روند، نقش مهمی داشت چرا که هر فرد را از وظیفه خود آگاه کرد و برای تقویت باشگاه، اصول و قواعدی را به‌کار گرفت.
ویانا در خصوص اهمیت احترام و شفافیت در تصمیم‌گیری می‌گوید:
مدیریت یک تیم، راحت نیست. مهمترین چیز، صداقت داشتن با همه است و باید صادق بود. با این صداقت می‌توان تصمیمات دشوار را گرفت. برای رهبری یک تیم، باید صادق، منصف و آرام بود.
کسانی که با ویانا کار کرده‌اند، تاکید می‌کنند این‌ها صرفا کلماتی کلیشه‌ای نیستند. چی‌ایرا می‌گوید:
او یک سری اصول اخلاقی حرفه‌ای دارد که کاملا غیرقابل مذاکره‌اند. او آرام است و نیازی به تحمیل شیوه خود نمی‌بیند و دوست دارد همه چیز روند طبیعی‌اش را طی کند. از همه مهمتر، ویانا دوست دارد بداند و پرسش‌گر است.
خورخه فرناندش ملقب به «سیلاس» که در سپتامبر 2019، تنها 159 روز بعد از جانشینی کایزر از سوی ویانا اخراج شد، خاطرات مثبتی از این مدیر دارد:
او فردی آرام است و سعی دارد مشکلات را از طریق گفت‌وگو حل کند. تعامل با او آسان است و تجربه کاری مثبتی داشتیم.
دو فصل ابتدایی، دلچسب نبود و تغییرات پشت صحنه در زمین بازی، به چشم نیامد. اسپورتینگ در فصل 19-2018 سوم و در فصل بعدی چهارم شد. تلاش‌های ویانا در راستای ساختن تیم، برای همه مورد پسند نبود. تیاگو ایوری و رافائل کاماچو، دو بازیکن پیشین آکادمی اسپورتینگ که به باشگاه برگشتند، محبوب هواداران نبودند. ویانا در این خصوص گفت:
بدیهی است که 1.5 سال ابتدایی حضورم در اسپورتینگ خیلی سخت بود و انتقادات زیادی نسبت به من مطرح شد؛ انتقاداتی که اکثرا عادلانه بودند اما برای رشد، پیشرفت و یادگیری باید این دوران سخت را سپری کرد.
نقطه عطف کار ویانا در مارس 2020، زمانی که روبن آموریم را به‌عنوان سرمربی اسپورتینگ منصوب کرد، رقم خورد. این انتخاب هم جنجال و بحث‌های زیادی داشت. آموریم فقط 28 بازی حرفه‌ای به‌عنوان سرمربی تجربه کرده بود که کمتر از نیمی از آن‌ها در سوپرلیگ پرتغال رقم خورده بود. اسپورتینگ برای استخدام آموریم از براگا، 10 میلیون یورو بند فسخ قرارداد او را پرداخت تا خطر قمار آن‌ها دو برابری شود.
ویانا و آموریم، دوستانی قدیمی هستند. آن‌ها در تیم ملی پرتغال و یک فصل در براگا با یکدیگر هم‌تیمی بودند. طبیعی بود که با این انتصاب، سرنوشت هردو نفر چه خوب و چه بد، به یکدیگر گره خورده باشد. طبیعی است اعتبار اولین قهرمانی اسپورتینگ به ویانا هم داده شود، اما تا همین چند وقت پیش که نام او پیرامون سیتی مطرح شد، کسی اصلا نمی‌دانست که این مدیر پرتغالی در اسپورتینگ مشغول به کار بوده است.
هوگو ویانا، شهرت‌گریز است و خوشحال می‌شود آموریم و وارانداس کسانی باشند که بابت موفقیت اسپورتینگ، مورد تمجید قرار گیرند. او فردی متواضع است و به ندرت با رسانه‌ها مصاحبه می‌کند:
ستاره‌ها، بازیکنان، سرمربی و رئیس باشگاه هستند. بقیه ما، بخشی از یک ساختار هستیم.
غیر از این، او دوست دارد همچنان در زمین فوتبال دیده شود و پایی به توپ بزند. بوا آلمان در این خصوص می‌گوید:
هوگو همیشه در تمرینات حاضر است و در همه جلسات شرکت می‌کند. او رابطه نزدیکی با تیم و کادر فنی دارد. انواع مختلفی از مدیر ورزشی داریم. خیلی‌ها ترجیح می‌دهند در دفتر خودشان مخفی شوند و صرفا با هیئت مدیره و مدیران دیگر ارتباط برقرار کنند اما سبک هوگو این است که با اعضای تیم نزدیک باشد و در زمین تمرین حضور یابد.
احتمالا این به گذشته فوتبالی او برمی‌گردد چون به‌هرحال یک فوتبالیست سابق است و همیشه برای حضور در چمن، گرایش دارد. همین موضوع به‌خودی خود به ارتباط با بازیکنان کنونی، کمک می‌کند. خود او در این خصوص گفته:
البته که کمک می‌کند. شما معمولا می‌دانید بازیکن چه فکری در سر دارد و قرار است در موقعیت‌های خاص، چه کاری انجام دهد.
ویانا به‌عنوان یک مذاکره‌کننده قاتل شناخته می‌شود. بدیهی‌ترین مثال، امضای قرارداد با ویکتور گیوکرش در تابستان 2023 است. اسپورتینگ برای خرید این مهاجم سوئدی با باشگاه‌های لیگ برتری و حاضر در لیگ قهرمانان اروپا رقابت می‌کرد. کاونتری سیتی در چمپیونشیپ آماده بود در صورت تامین نشدن رقم درخواستی‌اش، بازیکن را از بازار خارج کند اما اسپورتینگ حمله‌ای قاطع انجام داد و پس از چند مکاتبه، ویانا شخصا برای صحبت با داوگ کینگ، مالک کاونتری راهی انگلیس شد.
خلاف همه گمانه‌زنی‌ها، کاونتری به رقم دلخواهش رسید. گیوکرش با رقم پایه 20 میلیون یورو همراه با 4 میلیون یورو پاداش به اسپورتینگ پیوست تا رکورد نقل‌وانتقالات باشگاه شکسته شود. امروز پس از 62 بازی و 55 گل، ارزش او چهار برابر قیمت خرید برآورد می‌شود.
چی‌ایرا در این خصوص گفته:
هوگو می‌داند که خرید بازیکن برای اسپورتینگ در رقابت با سایر باشگاه‌ها آسان نیست و باید راهی جهت تامین اولویت بازیکنان پیدا کند. نحوه برنامه ریزی معاملات و ایجاد فرصت‌ها با مهارت‌های اجتماعی او انجام می‌شود. او کسی است که می‌تواند یک موقعیت نامطلوب بازار را برای اسپورتینگ به موقعیتی برتر تبدیل کند. او ارتباط می‌گیرد و پروژه را برای بازیکن تعریف می‌کند. او چیزهایی فراتر از اعداد خشک را بیان می‌کند.
بازهم می‌بینیم شفافیت و صداقت، نقشی کلیدی دارد. ویانا در این خصوص اضافه کرد:
نمی‌توانیم به بازیکن دروغ بگوییم. نمی‌توانیم مثلا بگوییم تیمی با روحیه جمعی عالی یا مجموعه تمرینی بی‌نظیر داریم آن هم در صورتی که چنین چیزهایی در دسترس نباشد. باید با بازیکن صادق باشیم و بگذاریم خودشان تصمیم بگیرند.
بوآ آلما که در زمان حضورش در سانتاکلارا با ویانا در خصوص انتقال هیدماسا موریتا، هافبک دفاعی ژاپنی اسپورتینگ مذاکره کرده بود، می‌گوید:
او فردی محتاط است و نمی‌خواهد در کانون توجه باشد. برخی دوست دارند قمار کنند اما هوگو فقط حقیقت و کارهایی که از دستش برمی‌آید را می‌گوید. او باید بهترین تصمیم را برای باشگاه خودش انجام دهد اما همیشه حقیقت را می‌گوید.
چی‌ایرا، مدیر استعدادیابی اسپورتینگ از نقش ویانا برای تشکیل این ساختار می‌گوید:
او همیشه با بخش استعدادیابی مرتبط بود. نیازی نبود در مرحله از فرایند انتقال، صرفا نام بازیکن را بداند اما وقتی به بالای هرم انتقال می‌رسیدیم و بهترین گزینه‌ها را فهرست می‌کردیم، او حاضر و آماده بود چرا که واقعا دوست داشت درباره بازیکنان مختلف، نظرش را بگوید. او فوتبال را داخل می‌شناسد و نسبت به مسائل زمینه‌ای حساس است. او می‌داند فقط توانایی فنی بازیکن مهم نیست بلکه جوانب دیگر هم اهمیت داشت. کار ما به این معنی بود که ویانا بخش راحت کار یعنی مذاکره را انجام می‌داد.
روبن آموریم هم کم پیش می‌آید فرصتی جهت قدردانی از ویانا را از دست بدهد. او در یک نشست خبری در اوت 2024 گفت:
ویانا بارها ثابت کرده چگونه می‌تواند جادو کند. هر مربی‌ای که بتواند با او کار کند، خوش‌شانس خواهد بود و این فقط به‌خاطر شایستگی او نیست بلکه به‌خاطر وفاداری و صداقتش است.
یک کارمند باشگاه اسپورتینگ که جهت حفظ روابطش نخواست نام و سمتش فاش شود، می‌گوید ویانا و آموریم مثل برادر هستند و پیوند شخصی قوی بین آن‌ها، هماهنگی در فعالیت حرفه‌ای‌شان را تقویت می‌کند:
همکاری آن‌ها برادرانه و برپایه اعتماد است. هوگو هر کاری که روبن بخواهد را انجام می‌دهد و به‌نظرم وفاداری ویانا به اسپورتینگ از آموریم بیشتر است. روبن آدمی خوب اما مغرور است، حتی اگر آن را در میان عموم نشان ندهد. در داخل باشگاه، او این را نشان می‌دهد. وقتی آموریم درخواستی دارد اما مطابق میلش همه چیز پیش نرود، معمولا هوگو همه چیز را طبق خواسته روبن پیش می‌برد. آن‌ها مثل دست راست و چپ هستند.
همه این‌ها، یک سوال مشخص را مطرح می‌کند؟ آیا چنین رابطه‌ای باعث می‌شود در صورت تصمیم گواردیولا برای استراحت، آموریم سرمربی جدید منچسترسیتی شود؟
همان کارمند اسپورتینگ در این خصوص می‌گوید:
99.99% مطمئنم هوگو یا مطمئن است که روبن را همراه خودش به منچسترسیتی می‌برد و یا اگر مطمئن نباشد، تمام تلاشش را انجام خواهد داد.
بوآ آلما هم با این عقیده موافق است:
اگر هوگو مسئول انتخاب سرمربی جدید منچسترسیتی باشد، مطمئنم سراغ آموریم خواهد رفت زیرا رابطه بسیار مستحکمی دارند. آن‌ها هم‌زبان هستند، روش یکسانی برای یافتن بازیکن دارند و می‌فهمند برای تقویت یک تیم و رقابت برای کسب جام، چه چیزهایی نیاز است.
البته آینده گواردیولا در آینده بیشتر روشن و شفاف خواهد شد چون همین حالا فصل در جریان است و آموریم در هفتمین فصل همکاری با ویانا، با جدیت برای کسب سومین قهرمانی لیگ پرتغال با اسپورتینگ تلاش می‌کند؛ احتمالش هم بسیار بالا است.
پس از 23 سال و آن تجربه ناموفق با نیوکاسل، هوگو ویانا به‌زودی به لیگ برتر انگلیس می‌آید اما این چالش جدید از هر لحاظ، بزرگ‌تر از قبلی خواهد بود. پاسینسیا در این خصوص می‌گوید:
هوگو می‌داند بودجه منچسترسیتی با اسپورتینگ قابل قیاس نیست و نظارت‌ها هم بیشتر خواهند بود.
چی‌ایرا اما نسبت به عملکرد ویانا در سیتی خوش‌بین است:
هوگو یک جهان‌وطن است. او می‌تواند مردم را درک کند و با محیط اطرافش تعامل داشته باشد. او یک دیپلمات باهوش است و البته حس شوخ‌طبعی خوب، از جنس بریتانیایی دارد. خیلی از چیزها به افراد و ساختار منچسترسیتی وابسته است و این موضوع ممکن است تفاوت‌هایی در سرعت تطبیق او ایجاد کند اما مزیت هوگو بازی در انگلیس در سالیان گذشته است و وارد یک جهان کاملا جدید نمی‌شود.
