یورو 2024 چگونه به ترمیم اعتبار ترکیه و وینچنزو مونتلا کمک کرد؟
طرفداری | دو هوادار ترکیه وسط بزرگراه سه خط رو ایستاده بودند. پرچم بزرگ ترکیه در دست آن‌ها بود و ماشین‌هایی که به سمت المپیا اشتادیون می‌رفتند، از زیر آن پرچم‌ها عبور می‌کردند. یک پرچم بزرگ‌تر به رنگ قرمز و سفید هم از بالای یک پل به سمت پایین آویزان شده بود.
آن‌هایی که رانندگی نمی‌کردند، به‌سمت راه سنگفرش‌شده غرب برلین هدایت می‌شدند. حدودا 15 هزار نفر در حال راه‌پیمایی بودند تا آن که پلیس، جمعیت را به علت ادامه نشر پیام‌های سیاسی متفرق کرد. یکی از پیام‌های سیاسی، نشان دادن علامت «گرگ خاکستری» بود؛ همان علامتی کهhttps://www.tarafdari.com/node/2487123" target="_blank"> مریح دمیرال را دو جلسه از همراهی ترکیه محروم کرد و به معنی غیبت او در بازی با هلند بود. وینچنزو مونتلا این تنبیه را «سوءتفاهم» دانست و فردی کادی‌اوعلو، همتیمیاش آن را «ناعادلانه» ایستاده بودند.
جدال یک‌چهارم نهایی یورو 2024 بزرگ‌ترین بازی تیم ملی ترکیه در 16 سال گذشته بود؛ آن‌قدر بزرگ که رجب طیب اردوعان، رئیس‌جمهور ترکیه شخصا به برلین آمد تا ببیند آیا تیم کشورش برای اولین بار از سال 2008 به جمع چهار تیم برتر یورو می‌رسد یا خیر. 16 سال پیش و در یک شب حماسی در وین اتریش، ترکیه با گل سمیح شنتورک، دستیار کنونی وینچنزو مونتلا که گلش هنوز دیرترین گل تاریخ یورو به شمار می‌رود، کرواسی را شکست داد و به نیمه‌نهایی جام ملت‌های اروپا رسید.
وقتی صامت آک‌آیدین روی سانتر آردا گولر با پای غیرتخصصی روی تیر دورتر با ضربه سرش دروازه هلند را باز کرد، به‌نظر می‌رسید که شنتورک نسل جدید ترکیه است. البته اگر او ضربه را نمی‌زد، دو نفر دیگر پشت سرش بودند تا ارسال ظریف گولر را به گل تبدیل کنند. با این‌حال همه چیز مثل سال 2008 رقم نخورد. ترکیه نتوانست مثل 16 سال پیش در اتریش، برتری‌اش را حفظ کند. مرت گونوک دیگر معجزه‌ای برای رو کردن نداشت و نتوانست مثل آن مهار دلیرانه مقابل ضربه سر کریستوف باومگارتنر، مانع گل شدن ضربه سر استفان دی فرای شود و علاوه‌براین در جلوگیری از گل‌به‌خودی مرت مولدور هم نتوانست کاری کند.
مونتلا پس از بازی در حالی که بر موهای سیاه و براقش دست می‌کشید، در خصوص عملکرد ترکیه در یورو گفت:
نباید پشیمانی داشته باشیم چون ما همه تلاش‌مان را کردیم.
توپ‌های بلند ارسالی از خط دفاعی مردان مونتلا برای دی فرای، فن دایک و آکه دردسرساز شدند چرا که مولدور و بارش یلماز آماده بودند پشت سر دفاع بدوند یا توپ‌های دوم را بِبَرند. شاید اگر ژاوی سیمونز در برخورد سهوی‌اش با مولدور اخراج می‌شد یا زکی چلیک و کرم آکتورک‌اوعلو، بازیکنان تعویضی ترکیه خونسردی و آرامش بیشتری مقابل دروازه می‌داشتند، این ترکیه بود که می‌توانست حریف انگلیس در نیمه‌نهایی دورتموند شود.
مونتلا هم به این اشاره کرد و گفت در اخراج نشدن ژاوی سیمونز، تیمش خوش‌شانس نبوده است. با وجود این تلخی، مونتلا احساس غرور و شعف هم دارد. ترکیه نتوانست به یورو 2012 برسد، از گروهش در یورو 2016 بالا نیامد و در یورویی که سه سال پیش برگزار شد، هر سه بازی‌اش در مرحله گروهی را باخت. سرمربی ایتالیایی ترکیه در این باره می‌گوید:
وقتی سرمربی تیم شدم، این هراس وجود داشت که نتوانیم صعود کنیم. نه‌تنها توانستیم در یک بازی مانده به پایان انتخابی صعود کنیم، بلکه صدرنشین هم شدیم. این سالِ اولین‌های ما بود.
اشاره مونتلا به پیروزی برابر کرواسی برای اولین بار در تاریخ و شکست دادن آلمان برای نخستین‌بار در 70 سال گذشته است.
مونتلا از عملکرد همه اعضای تیمش، به‌خصوص آردا گولر، پدیده جوان رئال مادرید راضی است:
به تیمم افتخار می‌کنم. آن‌ها با روحیه‌ای عالی بازی کردند؛ همان روحیه ترکی. ما با وجود شکست خوردن، محبت هواداران را دریافت کردیم و مردم ترکیه ما را دوست داشتند. گولر یک یوروی عالی داشت. او به‌طور منظم در چنین سطحی بازی نکرده است. آردا متولد 2005 است و هنوز 20 سالش هم نشده اما این تجربه به او کمک می‌کند تا به بازیکنی بهتر، شاید در حد بهترین‌های جهان تبدیل شود.
و البته که این تورنمنت به مونتلا کمک کرد تا اعتبار خدشه‌دار شده‌اش را باز یابد. این مهاجم پیشین آاس رم و تیم ملی ایتالیا در سال‌های ابتدایی سرمربیگری‌اش عملکرد بسیار خوبی داشت؛ رکورد امتیازات یک فصل با کاتانیا، سه مقام چهارمی متوالی با فیورنتینا به‌علاوه یک فینال کوپا ایتالیا و صعود به نیمه‌نهایی لیگ اروپا، اولین جام میلان طی 5 سال و کسب سهمیه اروپایی، پیروزی مقابل منچستریونایتد در اولدترافورد با سویا در لیگ قهرمانان اروپای 18-2017 اما در ادامه دوران او رو به افول رفت تا سر از فوتبال ترکیه در بیاورد. آیا او پس از یورو همچنان سرمربی ترکیه می‌ماند یا قرار است دوباره در یک باشگاه مطرح کار کند؟
چرا باید بروم؟ من اینجا کار کردم، لذت بردم، جشن گرفتم. به تیمم بسیار مفتخرم چون اکثر آن‌ها سن پایینی دارند و دوست دارم ثمره کارم را هم ببینم.
ادامه مسیر مونتلا با ترکیه در پاییز و فصل جدید لیگ ملت‌های اروپا است. در مارس 2025 نیز مسابقات مقدماتی جام جهانی 2026 شروع خواهد شد. اما واقعا مشخص نیست که این سرمربی ایتالیایی برای تورنمنت‌های بعدی، از جمله یورو 2032 به میزبانی ترکیه و ایتالیا به‌عنوان سرمربی ترکیه به کارش ادامه خواهد داد یا خیر.
ترکیه کشوری با 85 میلیون جمعیت است و اگر جامعه ترک‌های آلمان را هم اضافه کنیم، این جمعیت 7 میلیون نفر بیشتر هم می‌شود. آن‌ها مردمانی دیوانه فوتبال هستند اما تیم ملی ترکیه برای مدت‌ها عملکردی ضعیف‌تر از حد انتظار داشت. این تابستان، ترکیه توانست دل‌ها را به دست آورد و امید این است که مثل سال 2008، امیدواری ایجاد شده کاذب نباشد. مونتلا این امیدواری را دارد:
به‌نظرم پس از این جام ملت‌های اروپا، ترکیه به چشم متفاوتی دیده خواهد شد و احتمالا مردم برای این تیم احترام بیشتری قائل خواهند بود.
یادداشت جیمز هورنکسل برای وب‌سایت اتلتیک
