موضوعی که روبرتو مارتینز متوجه نشد؛ نیمکت‌نشین کردن رونالدو آخر دنیا نیست

طرفداری | اگر سریال «لاست» را دیده باشید، حتما خاطرتان هست که برخی از بازمانده‌های جزیره معتقد بودند اگر هر 108 دقیقه یک کد را وارد کامپیوتر نمی‌کردند و دکمه اجرا را نمی‌زدند، اتفاق بدی می‌افتاد. توالی 4، 8، 15، 16، 23 و 42 هر یک معادله‌هایی آخرالزمانی بودند که یک ریاضی‌دان خیالی اهل ساردینیا به نام انزو والنتزتی اختراع شده بودند. روبرتو مارتینز در یورو 2024 هم شبیه یکی از آن جزیره‌نشین‌ها بود که انگار روی کیبوردش خم شده بود و می‌خواست با تایپ کردن عدد 7 و فشار دادن دکمه‌ای با صورت رونالدو پیش از هر بازی، نگذارد دنیا به پایان برسد.

اگر به روبرتو مارتینز اطمینان داده می‌شد که با کنار گذاشتن رونالدو از ترکیب 11 نفره خورشید همچنان طلوع خواهد کرد، احتمالا بازهم نظر سرمربی اسپانیایی تغییری نمی‌کرد. در بازی‌های یورو، فقط دیوگو کوستا تعداد دقایق بازی بیشتری نسبت به رونالدو ثبت کرد. مارتینز اعتمادی بی‌قیدوشرط به کاپیتان تیمش نشان داد اما او نتوانست ییندریش اشتانک، دروازه‌بان تیم ملی جمهوری چک که زمانی در هاید یونایتد در دسته هفتم انگلستان بازی می‌کرد را شکست دهد. در بازی بعدی، ترکیه با سیستم چرخشی و آلتای بایندر درون دروازه‌اش به میدان رفت؛ تنها بازی بایندر برای منچستریونایتد در فصل 2023-24 بازی برابر نیوپورت کانتی در اف‌ای‌کاپ بود که دو گل هم از آن‌ها خورد اما رونالدو بازهم گلی نزد. بازی بعدی، گرجستان با دفاعی سه نفره متشکل از گورام کاشیای 36 ساله و گیورگی گولسیانی 33 ساله که در پرسپولیس ایران بازی می‌کند، به او اجازه گلزنی ندادند. این قحطی گل برای روبرتو مارتینز مسئله‌ای نداشت. نرسیدن به حد پتانسیل تیم هم اذیتش نمی‌کرد؛ او فقط دکمه را فشار می‌داد.

استدلال مارتینز این بود که بدون حرکت هوشمندانه رونالدو، فرانسیسکو کونسیسائو نمی‌توانست گل برتری پرتغال مقابل جمهوری چک در وقت‌های اضافه را بزند. پاس گلش برای برونو فرناندش در بازی با ترکیه، لحظه‌ای ناب برای فوتبال پرتغال بود که باید در هر آکادمی پرتغال و سراسر دنیا نمایش داده شود چرا که رونالدو به‌عنوان مهاجمی که با گلزنی زنده است، یک فداکاری غیرمعمول از خودش نشان داده. مارتینز همچنین اشک‌های رونالدو پس از مهار شدن پنالتی‌اش به دست یان اوبلاک به‌عنوان کسی که همه افتخارات را برده و همه چیز را تجربه کرده، باورنکردنی دانست. او می‌گوید رونالدو نیازی به دریافت توجه ندارد و به‌خاطر صرفا بودنش و توجه به گروه از او ممنون است.

این‌طور به‌نظر می‌رسد که هرچه رونالدو کمتر برای تیم مفید باشد، برای مارتینز اهمیت بیشتری دارد. حتی سلفی‌بگیرها بعد از تمام‌شدن مرحله گروهی تلاشی برای رسیدن به رونالدو نکردند. قرار بود پرتغال، مستعدترین تیمش از یورو 2004، زمانی‌که لوئیز فیگو، روی کوستا، دکو و رونالدوی جوان بازی می‌کردند را داشته باشد. پرتغال در مرحله مقدماتی یورو با تفاضل گل 34+ و با امتیازات کامل صعود کرد اما در طول مسابقات چیز خاصی برای ارائه نشان نداد.

پرتغال در طول جام، توانست 9.41 xG تولید کند و خودش 3 گل بزند. اگر گل‌به‌خودی‌های بازی جمهوری چک و ترکیه را هم حساب کنیم، تعداد گل‌هایشان به پنج می‌رسد. روبرتو مارتینز گفت پرتغال نسبت به فرانسه موقعیت‌های بهتری داشت اما از آن سو دیدیه دشان گفت تیم حریف چندان موثر ظاهر نشد. اگرچه پرتغال به سد محکم مایک منیان برخورد کرد؛ دروازه‌بانی که توپ‌های خیلی خوبی را از فرناندش و ویتینیا گرفت. استاندارد بالای دروازه‌بانان حریف یکی از عوامل اصلی حذف پرتغال بود چرا که منیان، اوبلاک و مامارداشویلی، هر یک مهارهایی تعیین‌کننده برابر این تیم داشتند.

اما برای تیمی با سطح کیفی و استعداد پرتغال، سه بازی متوالی بدون گل زده یعنی زنگ خطر. مارتینز در خصوص ضربه پنالتی از دست رفته ژوائو فلیکس گفت:

نمی‌توانید تعیین‌ کنید که توپ به تیر بخورد یا درون دروازه برود. چیزی که در کنترل تیم ما است، تعداد رسیدن به یک‌سوم تهاجمی است و بازی تحت کنترل ما بود.

طبق معمول مارتینز در نشست‌های خبری پس از بازی به آمار مالکیت توپ و تعداد ضربات کرنر اهمیت بخشید تا تیمش را مستحق برد نشان دهد. البته که جدال هامبورگ برابر فرانسه، بهترین عملکرد پرتغال در این یورو بود اما با این‌حال کل مسیر را نمی‌توان متقاعدکننده دانست. پرتغال از چک عقب افتاد و برای بردن بازی به گل وقت اضافه نیاز پیدا کرد. پیروزی برابر ترکیه هم مقابل حریفی بود که چهار تغییر اساسی یعنی نیمکت‌نشینی مرت گونوک، کنان ییلدیز، مرت مولدور و آردا گولر را داشت و البته صامت آک آیدین گل‌به‌خودی زد.

غیر از فرصت‌های از دست رفته، به انتخاب بازیکنان مارتینز هم انتقادهایی وارد است. آیا دعوت شدن تیاگو سانتوش، مدافع راست لیل نمی‌توانست ذخیره بهتری نسبت به نلسون سمدو برای ژائو کانسلو باشد؟ آیا ممکن نبود استفاده بیشتری از دیوگو ژوتا یا گونسالو راموش شود؟ چرا در 15 دقیقه پایانی، برونو فرناندش به‌جای رونالدو تعویض شد؟ کاپیتان پرتغال در 20 دقیقه ابتدایی فقط 2 لمس توپ داشت. در ادامه به‌شکل تعجب‌آوری او پس از دفع توپ په په در آفساید گیر کرد و سپس نتوانست از کاتبک کونسیسائو در اول وقت اضافه استفاده کند. با وجود این، مارتینز هنوز اصرار داشت از رونالدو استفاده کند.

در پرتاب سکه پیش از ضربات پنالتی، رونالدو به شکل عجیبی انتخاب کرد پرتغال ضربه پنالتی دوم را بزند و این در حالی است که تحقیق‌های بسیاری نشان داده زدن ضربه اول مزیت محسوب می‌شود چرا که تیمی که ضربه دوم را می‌زند، تحت فشار قرار می‌گیرد. وقتی تئو هرناندز توپ را روی نقطه پنالتی کاشت، رونالدو از هم‌تیمی‌هایش فاصله گرفت و خلاف په په و روبن دیاس، از ژوائو فلیکس دل‌جویی نکرد. در نهایت او په په با چشمانی اشک‌بار را در آغوش گرفت؛ اتفاقی که شبیه به پایان یک عصر به‌نظر می‌رسید.

روبرتو مارتینز می‌گوید هنوز خیلی زود است که شکست برابر فرانسه را آخرین بازی ملی کریستیانو رونالدو بدانیم. درست است؛ پرتغال هنوز دارد غم باخت مقابل فرانسه و حذف از یورو را هضم می‌کند اما اگر یک درس از این تورنمنت بگیریم، این است که مارتینز باید متوجه شود نیمکت‌نشین کردن رونالدو به معنای به آخر رسیدن دنیا نیست.

یادداشت جیمز هورنکسل از وب‌سایت اتلتیک