تاثیر فلسفه زرتشت بر افلاطون، فیثاغورث، هراکلیتوس و ادیان ابراهیمی
| مقدمه‌ای بر فلسفه زرتشت |
زرتشت در گاتها وضعیت انسان را مبارزه ذهنی با اراده بین ایشه(حقیقت و درستی) و دروج(ناپاکی) می‌داند. هدف نوع بشر، مانند تمام مخلوقات دیگر، هماهنگی خود با ایشه است. برای نوع بشر، این از طریق مشارکت اخلاقی فعال در زندگی، مناسک، و اعمال افکار، گفتار و کردار سازنده/خوب اتفاق می‌افتد.
| تاثیر فلسفه زرتشت بر فلسفه یونان و روم |
آثار زرتشت و دین زرتشت تأثیر بسزایی در فلسفه یونان و روم داشته‌است. عناصری از فلسفه زرتشتی از طریق تأثیرگذاری بر یهودیت و افلاطونیسم وارد غرب شد و به عنوان یکی از رویدادهای کلیدی اولیه در توسعه فلسفه شناخته شده است.[1] در میان فیلسوفان کلاسیک یونان، هراکلیتوس اغلب به عنوان الهام گرفته از تفکر زرتشت شناخته می شود.[2]
در سال 2005، فرهنگ لغت فلسفه آکسفورد، زرتشت را در رتبه اول در گاهشماری فیلسوفان قرار داد.[3][4] تأثیر زرتشت تا حدودی به دلیل سیستم اخلاق دینی که او به نام مزدیسنا تأسیس کرد، امروزه باقی مانده است. کلمه مزدیسنا، اوستایی است و در انگلیسی به «پرستش خرد/مزدا» ترجمه شده است. دایره المعارف تاریخ طبیعی (پلینی) ادعا می کند که زرتشتیان بعداً یونانیانی را آموزش دادند که با شروع از فیثاغورث، از اصطلاح مشابه، فلسفه یا «عشق به خرد» برای توصیف جستجوی حقیقت نهایی استفاده کردند.[5]
افلاطون از طریق ادوکسوس فلسفه زرتشتی را آموخت و بسیاری از آن را در رئالیسم افلاطونی خود گنجاند.[6] در قرن سوم پیش از میلاد، کولوتس، "جمهوری" افلاطون را به سرقت ادبی بخش‌هایی از کتاب زرتشت درباره طبیعت، مانند "افسانه اِر" ، متهم کرد.[7][8]
| تاثیر فلسفه زرتشت بر ادیان ابراهیمی |
دین زرتشت به عنوان نخستین دین توحیدی شناخته شدهٔ جهان بر یهودیت، مسیحیت و اسلام تاثیر گذاشته‌است.[9][10][11]
ژاک دوشن-گیمن درباره تاثیر مزداپرستی بر ادیان یهودیت(به عنوان مادر ادیان ابراهیمی) می‌نویسد:
دین اسرائیلیان در برخورد با دین زرتشت(پس از تسخیر بابل) دگرگونی فراوان یافت؛ اندیشه «رهاننده جهان» و «موعود» یهودی که پیشتر از آن یاد کردیم از اندیشه سوشیان‌های زرتشتی گرفته شده است. خدایی که پیروان موسی می‌پرستیدند در اوایل خدایی کینه‌جو، زودخشم و گاهی ویرانگر بود ولی در تماس با خدای زرتشتی از آب و تاب افتاد و آرام گشت. فرشتگان که در دین اولیه موسی دیده نمی‌شوند از امشاسپندان زرتشتی تقلید شده و اسامی چون میکائیل، جبرائیل و جز آن نام گرفتند. دیوان و سردسته آن ها شیطان از دیوان و اهریمنان زرتشتی سرچشمه میگیرد، حتی دیو بزرگ یهودیان یعنی «آسموده» چیزی جز واژه اوستایی «اَئشم دیوه» aeishma daiwa نیست.[12]
| منابع |
|---|
1️⃣ Blackburn, Simon, ed. (1994), "Philosophy", The Oxford Dictionary of Philosophy, Oxford: Oxford University Press. p. 405.
2️⃣ Gladisch, August (1859), Herakleitos Und Zoroaster: Eine Historische Untersuchung, p. IV, hdl:2027/hvd.32044085119394
3️⃣ Blackburn, Simon, ed. (1994), "Philosophy", The Oxford Dictionary of Philosophy, Oxford: Oxford University Press. p. 409
4️⃣ Frankfort, H., Frankfort, H. A. G., Wilson, J. A., & Jacobsen, T. (1964). Before Philosophy. Penguin, Harmondsworth.
5️⃣ Jones, W.H.S. (1963). "Pliny Natural History Vol 8; Book XXX". Heinemann. Archived from the original on 1 January 2017. Retrieved 28 December 2016.
6️⃣ A. D. Nock (1929), "Studien zum antiken Synkretismus aus Iran und Griechenland by R. Reitzenstein, H. H. Schaeder, Fr. Saxl", The Journal of Hellenic Studies 49 (1), p. 111-116 [111].
7️⃣ David N. Livingstone (2002), The Dying God: The Hidden History of Western Civilization, p. 144-145, iUniverse, ISBN 0-595-23199-3.
8️⃣ A. D. Nock (1929), "Studien zum antiken Synkretismus aus Iran und Griechenland by R. Reitzenstein, H. H. Schaeder, Fr. Saxl", The Journal of Hellenic Studies 49 (1), p. 111-116.
9️⃣ West, Martin Litchfield (2010), The Hymns of Zoroaster: A New Translation of the Most Ancient Sacred Texts of Iran, I.B.Tauris, ISBN 978-0-85773-156-2. p. 4
1️⃣0️⃣ Boyce, Mary (1996) [1975], A History of Zoroastrianism: Volume I: The Early Period, BRILL, ISBN 90-04-10474-7. pp. 3–4.
1️⃣1️⃣ "How" target="_blank" rel="noopener noreferrer">https://www.bbc.com/persian/world-features-39614002&ved=2ahUKEwiFmqeWmdv_AhWkgv0HHfEiA78QFnoECBUQAQ&usg=AOvVaw0690z4WAWs6fLORe2ttTxg">"How Zoroastrianism influenced the Western world". 2017
1️⃣2️⃣ J. duchesne -Guillemin , the western response to zoroaster (OXFORD) , pp . 86ff
