زندگی نامه فردوسی، معرفی شاهنامه، اشعار و داستان ها پارت ²
| آثار فردوسی
رستم اسطوره و قهرمانی ایرانی است که با دیوها (شیاطین) و پادشاهان می جنگد و هفت خان را پشت سر می گذارد. او همچنین در یک مورد اشتباه هویتی، پسرش سهراب را در یکی از غم انگیزترین و دلخراش ترین قسمت های حماسه می کشد. داستان سیاوش نیز یکی از داستان های جالب شاهنامه است که به علت زیبایی و وقار بسیار، مورد توجه نامادری خود سودابه قرار گرفت و پس از نافرمانی، توسط نامادری شهوانی و مکر خود به تجاوز متهم شده بود. پدرش برای اثبات بی گناهی او گذشتن از آتش را پیشنهاد داد که سیاوش با سربلندی از آتش عبور کرد و سودابه از عبور از آتش سر باز زد و در آخر با پادرمیانی سیاوش، پدرش از کشتن سودابه سر باز زد و او را بخشید. سیاوش چنین گفت با شهریار که دل را بدین کار رنجه مدار به من بخش سودابه را زین گناه پذیرد مگر پند و آید به راه همی گفت با دل که بر دست شاه گر ایدون که سودابه گردد تباه به فرجام کار او پشیمان شود ز من بیند او غم چو پیچان شود بهانه همی جست زان کار شاه بدان تا ببخشد گذشته گناه سیاووش را گفت بخشیدمش ازان پس که خون ریختن دیدمش سیاوش ببوسید تخت پدر وزان تخت برخاست و آمد بدر با پایان یافتن مرگ رستم، این کتاب نوعی جهش را به عصر تاریخی انجام می دهد، که با حمله اسکندر آغاز می شود و با اعراب مسلمان در قرن هفتم به پایان می رسد. در حالی که همه چیز برای فردوسی خوب شروع شد، او پایان خوشی نداشت. قبل از اینکه بتواند کتاب را کامل کند، حامیان سامانی او توسط ترکان غزنوی مغلوب شدند. سلطان محمود غزنوی ابتدا به حمایت از فردوسی برخواست ولی پس از مدتی به وعده های خود عمل نکرده و از اشعار وی حمایت نکرد. سلطان محمود بعدها، از رفتار خود، پشیمان شده بود، ۶۰ هزار دینار به پاس قدردانی از فردوسی، برای او فرستاد اما افسوس که دیگر دیر شده بود و فردوسی به دیار باقی شتافت. شاهکاری ماندگار بعد از مرگ فردوسی اگر چه در آن زمان که سلطان محمود او را نادیده گرفته بود، فردوسی نمی‌دانست که چه دستاوردی داشته است. اما امروز در میان ایرانیان، فردوسی از موقعیتی برخوردار است که قابل مقایسه با کوروش بزرگ است. او چنان مورد احترام و تکریم است که حتی برخی او را به عامل نجات زبان فارسی دانسته‌اند. علیرغم اینکه قهرمانان شاهنامه اکثراً زرتشتیان آریایی هستند و داستان ها در دوران باستان و غالباً دور اتفاق می افتد، کتاب توانسته است از قومیت، مذهب، جغرافیا و زمان فراتر رود. دیویس می‌گوید: یکی از تعاریف یک اثر ادبی مهم این است که با نسل‌های مختلف با قاطعیت صحبت می‌کند و لزوماً برای یک نسل نیست و شاهنامه هزار سال است که این کار را برای بسیاری از مردم انجام داده است. بله، داستان های شاهنامه، مملو از درس های زندگی، توصیه های حکیمانه و تجربیات است. فردوسی خرد، ایمان، شجاعت، میهن پرستی و عدالت را می ستاید و خوانندگان خود را از بی ثباتی هشدار می دهد. فردوسی با وجود ایمان زرتشتی خود، از ناگزیر بودن سرنوشت ابراز تاسف می کند. به این ترتیب، شاهنامه به همان اندازه که آموزنده است، سرگرم کننده نیز هست. بسی رنج بردم در این سال سی عجم زنده کردم بدین پارسی پی افکندم از نظم کاخی بلند که از باد و باران نیابد گزند شاهنامه از زمان تکمیلش تا حال حاضر، مورد ستایش بسیاری از جوامع از جمله ترک‌های عثمانی و مغول‌های هند بوده است، از ترکیه و گرجستان در غرب تا تاجیکستان، همگی به بزرگی این کتاب پی برده و آن را محترم می شمرند. همچنین در آثار ادبی و هنری معاصر، مانند «نام من سرخ» اثر اورهان پاموک، «بادبادک باز» اثر خالد حسینی و مجموعه پرتره‌های «کتاب پادشاهان» شیرین نشاط، نقش برجسته‌ای داشته است. • |
|---|
