حکومت آل بویه؛ اولین پرچم دار تمدن اسلامی_ایرانی اصیل

سه بنیان گذار این طایفه حسن، علی و احمد سه پسر دیلمی بویه بودند که در ارتش ماکان بن کاکی خدمت می کردند. علی که فرمانروایی اصفهان را برعهده داشت، و به جنوب هجوم آورد و فارس را تسخیر کرد. این موقعی بود، که حسن ناحیه جبال را به اشغال خود درآورده و احمد کرمان و خوزستان را فتح کرد و با پیشتازی به سمت غرب در سال ۹۴۵ میلادی وارد شهر بغداد شد. او یک سال بعد خلیفه عباسی را به قتل رساند و المطیع را جانشین کرد، بدین گونه دوران ۱۱۰ سال با سلطه آل بویه به حکومت رسید.
سرباز ارتش آل بویهhttps://s8.uupload.ir/files/400px-dailam_soldier_yshp.jpg" /> سلطه ای که استواری آن برای بوییان ۱۲ سال طول کشید، آنان شهرت امیر الامرا را انتخاب کردند که به طور رسمی به شاهان بویی بغداد داده شد. از بین طایفه هایی که در آغاز در فلات ایران و پس از آن عراق، در کنار سامانیان خراسان و ماورا النهر بین تصرف عرب بر ایران در اوایل دوران اسلامی و تصرف ایران برعهده ترکان در سده پنجم هجری دوران میان پرده ایرانی را نشان دار کردند که آل بویه مهم ترین شان بود. بوییان طایفه ای از دیلمان بودند، قلمرو بوییان دیلمستان یا دیلمان کنونی در منطقه سیاهکل است. دوباره دودمان خاندان بویه در بین دانشمندان و تاریخ نویسان عقیده های بسیاری وجود دارد، برخی خاندان آنان را به بهرام گور و بعضی دیگر عقیده دارند نسب آنان را یزدگرد سوم می دانند. ابو شجاع بویه دارای سه پسر بود، در موقعی که ماکان کاکی بر طبرستان چیره شد بویه جزو خدمت گزار او درآمد و پسران او با اسفار بن شیرو و مرداویچ که خودشان را از تبار ارغش فرمانروای گیلان می دانستند که ماکان را همراهی می کردند تا اینکه شیرویه ماکان را رها کرد و دیلمان را فتح کرد. دوره پادشاهی آل بویه دوره پیشرفت علم و ادب بود، پادشاه آل بویه علاقه بسیاری به علم داشتند و به ویژه از شاعران حمایت می کردند. در اوایل پیمان نامه بوییان علم چندان پیشرفت نکرده بود و اغلب به کارهای سیاسی اهمیت داده می شد، اما با به قدرت رسیدن عضد الدوله به علت و آرامش دولت او و توجه او به علم و دانش دوباره پیشرفت کرد. و در زمان پادشاهی پسران او پیشرفت علم همچنان به راه خود ادامه داد، یکی از مهم ترین پیشرفت این دوره در بخش ستاره شناسی، ریاضیات و بخش پزشکی بود. توسعه های آل بویه در حوزه آبیاری و کشاورزی بیشترین توسعه ها مربوط به زمان عضد الدوله است، ابو علی مسکویه بسیاری از این توسعه ها را بر می شمارد که بعضی از آنها برای بررسی صفات خود عضد الدوله خالی از منفعت نیست. می گوید عضد الدوله دستور داد، خانه ها و بازار ها و مساجدی را که در شورش های بغداد بازیچه آتش سوزی و صدمه شده بود تعمیر کنند و صاحبان خانه ها را مجبور کرد که آنها را به زیبا ترین شکل تعمیر کنند.
نقشه حکومت آل بویه
https://s8.uupload.ir/files/600px-buyids_within_the_middle_east,_ca._970_bnmn.png" />