بی فایده یا مهم؛ آنچکه باید از نقل محافل فوتبال، بدانید شفاف نیست./ایستگاه تاکتیک
اختصاصی طرفداری - کافی است در یک جمع فوتبالی از بحثی قدیمی بنام "مالکیت توپ" حرف بزنید، تا منتقدان و موافقان حول این موضوع برایتان آشکار شود. بسیاری از باورهای مردم و کارشناسان فوتبال می تواند در یک لحظه شکسته شود.
لیدهولم :
اگر ما توپ را در اختیار داشته باشیم، پس توپ در اختیار حریف نیست.
یوهان کرایوف :
فقط یک توپ در زمین وجود دارد. پس لازم است آن را داشته باشید!
پپ گواردیولا:
اگر تا آنجا که ممکن است توپ را در اختیار داشته باشید، حریف توپ را در اختیار ندارد و نمی تواند موقعیت گل ایجاد کند. مطمئناً ، حریف می تواند از روی ضربات ایستگاهی یا ضد حمله به گل برسد اما هرچه توپ را بیشتر داشته باشید فرصت بیشتری برای گلزنی خواهید داشت. شاید روزی آنها قوانین را تغییر دهند اما من فکر می کنم برای به ثمر رساندن یک گل شما به توپ احتیاج دارید. مالکیت توپ در فوتبال همه چیز
است.
فابیو کاپلو :
مالکیت توپ وقتی با سرعت همراه نباشد سازنده نیست و درست برعکس، در روند تاثیرگذاری تیم تاثیر منفی می‌گذارد. فوتبال گواردیولا نسبت به ده سال پیش خیلی فرق کرده. فراموش نکنید که بارسا در زمان او مسی و اینیستایی را در اختیار داشت که در اوج فوتبال‌شان بودند".
جاناتان ویلسون تاکتیک نویس و پژوهشگر فوتبال در خاطره ای جالب از ساکی می نویسد:
زمانی که به فان باستن و گولیت گفتم مالکیت بدون برنامه توپ هیچ کاری را در برابر یک دفاع منظم از پیش نخواهد برد، آن ها تعجب کردند. به همین علت 5 مدافع را با برنامه راهی میدان کردم و فان باستن و گولیت را نیز به همراه 8 بازیکن دیگر در فاز تهاجمی قرار دادم. سپس به گولیت و فان باستن اشاره کردم که اگر می توانید دروازه 5 مرد من را باز کنید. اما آن ها به همراه 8 بازیکن دیگر هیچ گاه نتوانستند این کار را انجام دهند علی رغم اینکه مالکیت توپ را کاملا در اختیار داشتند و تعداد پاس های زیادی را نیز میان یکدیگر تبادل کردند. من هر روز در تمرین این حرکت را تکرار می کردم اما آن ها هیچ گاه موفق به باز کردن دروازه نشدند.
محاسبه مالکیت توپ
اوایل دهه 2000، خبرنگار ایتالیایی روزنامه گاتزتا دلو اسپورت، طی مقاله ای توضیح می دهد که مالیکت توپ به چه شکلی محاسبه می‌شد:
"برای محاسبه درصد مالکیت توپ به سه عدد زمان سنج نیاز داشتیم، زمان سنج اول هنگامی که تیم «الف» توپ را در اختیار داشت به شکل دستی فعال شده و تا زمانیکه توپ توسط بازیکن تیم «ب» تصاحب نشده بود، زمان سنج کار می کرد. اما پس از تصاحب توپ بازیکنان تیم ب، زمان سنج این تیم فعال شده و در همان هنگام زمان سنج تیم الف می ایستاد. نقطه حائز اهمیت این است که، سومین زمان سنج برای محاسبه ضربات آزاد ، کرنر ، پرتاب اوت و .... فعال می شد. در پایان اعداد ثبت شده به شکل درصد درمی‌آمد. (برخی از مربیان در تمرینات حتی برای هر بازیکن یک زمان سنج را فعال نگه می داشتند.)
امروزه مالکیت توپ، حداقل از طریق پاس های دو تیم محاسبه می شود. کارشناسان دپارتمان Stats bombs و Opta در این باره می گویند:
امروزه مالکیت توپ، از طریق پاس های دو تیم محاسبه شده. بطوریکه با تقسیم تعداد پاس های یک تیم بر تعداد کل (دو تیم)، درصد مالیکت توسط ابر رایانه های قدرتمند اعلام می شود.
همه این محاسبات بر اساس یک تعریف شهودی است، وقتی بازیکنی توپ را به هم تیمی خود پاس می دهد می توانید بگویید توپ در اختیار آن تیم است.با این حال ابهاماتی در محاسبه منابع آماری ایجاد می شود زیرا در لحظه ای که توپ به هم تیمی یک بازیکن می رسد عملا در اختیار هیچ یک از دو تیم نیست!
برنده نیستید، حتی اگر حکومت کنید!
هنگامی که پپ گواردیولا، هدایت بارسلونا را برعهده داشت؛ مالکیت توپ عملا تنها عددی بود که باید به آن نگاه می کردیم تا بفهمیم آیا یک تیم شایسته پیروزی در یک مسابقه است. ( متاسفانه یا خوشبختانه آن زمان در فوتبال، فاکتوری بنام XG وجود نداشت تا مفسران فوتبال با دلالت بر آن شایستگی تیمی را سنجش کنند.)
جیمز یورک، رئیس دپارتمان آنالیز کمپانی StatsBomb می گوید:
متاسفانه، در رسانه آمار گم می شود! زیرا اصلی ترین بخش برای بررسی اعداد نحوه تفسیر آنهاست که غالبا اتفاق نمی افتد.
آلفردو جیکوب، پژوهشگر ایتالیایی برای تفسیر اعداد بی شک فرد مناسبی است. مردی که شباهت های فوتبال را بررسی می کند تا حقیقت را برای ما مشخص کند. طی تحقیقاتی که تا قبل از سال 2021 انجام شده است، شواهد نشان می دهند:
- تیم هایی که بیشترین مالکیت توپ را در اختیار دارند، می توانند گل های زیادی به ثمر برسانند.
نمودار عمودی، نشان می دهد که بصورت میانگین تعداد گل های که یک تیم در یک بازی به ثمر رسانده چقدر است.
این شکل توجه داشته باشید مربوط به رقابت های حذفی نمی باشد؛ بلکه آمار ذکر شده به منچسترسیتی در لیگ برتر انگلیس ، بارسلونا در لالیگای اسپانیا و آتالانتا در سری آ ایتالیا تعلق دارد. (تنها منچسترسیتی پپ گواردیولا موفق شد، به قهرمانی در لیگ برتر انگلیس دست یابد.)
- ممکن است ، هنگامی که توپ را در اختیار دارید به میدان نیز حکومت کنید.
نمودار افقی، نشان می دهد که بصورت میانگین مالکیت یک تیم در هر بازی چند درصد است.
این شکل توجه داشته باشید مربوط به رقابت های حذفی نمی باشد؛ بلکه آمار ذکر شده به منچسترسیتی در لیگ برتر انگلیس و ناپولی در سری آ ایتالیا متعلق دارد. (ناپولی تحت هدایت ساری، بر خلاف منچسترسیتی به نایب قهرمانی در سری آ توانست دست یابد.)
نتیجه گیری
آلفردو جیکوب، با استناد به شکل دوم ادعا می کند که حتی می توانید با مالکیت کمتر از ۵۰ درصد نیز حاکم توپ و میدان باشید و حریفانتان را کنترل کنید.( تیم هایی که در سمت چپ و قسمت بالایی قرار دارند.)
مالکیت توپ، طبق شکل اول، امید یک تیم برای گلزنی را افزایش می دهد. با این حال قهرمانی شما در یک تورنمت داخلی نیز حتمی نیست.
تیم هایی که به دنبال گلزنی هستند، با در اختیار داشتن داشتن مالکیت توپ شانس بیشتری برای خلق موقعیت، تعداد کرنر، شوت به سمت چارچوب و حتی گرفتن پنالتی دارند. همچنین تیم هایی که در ضدحمله بازی می کنند، لحظاتی از بازی مالکیت توپ را بدست می گیرند تا به گل برسند.
مدل بازی را فراموش نکنید.
مدل بازی یک تیم، DNA آن را شکل می دهد و برخواسته از فلسفه مربی، توانایی بازیکنان، فرهنگ یک تیم و .... می باشد. غالبا در دنیای فوتبال مدرن تیم هایی که از نظر شاخص XG ،سطح بالاتری را به خود اختصاص داده را هجومی می نامند. با این حال در بخش پایانی بد نیست کمی با جزئیات دنیای مدرن در قالب یک دیدار فوق العاده جذاب آشنا شوید.
ابتدا برای بررسی شکل بازی و رویکرد فنی تیم رئال مادرید و منچسترسیتی از نقشه فنی بسیار مهمی به نام «PASSMAP» و یا «Passing Network» استفاده می‌کنم. که پیش از این توسط نویسنده محترم در اینجا توضیحات بیشتری از آن ارائه شده است.
«Passing Network» نقشه‌ای است که مشخص می‌کند تیم همراه با توپ چه وضعیتی در طول 90 دقیقه داشته و هر بازیکن به طور میانگین چه عملکردی را ثبت کرده است. میانگین موقعیت مکانی بازیکنان حین به گردش درآوردن توپ، حجم پاس‌های ارسالی و دریافتی و همچنین میزان لمس توپ و بسیاری از گزارشات فنی دیگر، همگی در این نقشه قابليت رصد و تحلیل هستند.
- مکان بازیکنان به شکل میانگین حساب شده، بنابراین در جریان بازی ممکن است تغییر مکان بدهند.
- شعاع دایرهٔ اطراف بازیکن نشان می دهد، حجم پاس های ارسالی یک بازیکن چقدر با سایر بازیکنان متفاوت است. بنابراین هر چقدر شعاع دایره بازیکنی بزرگ تر باشد، لمس توپ و حجم پاس های آن نیز بیشتر خواهد بود.
- خطوط سیاه رنگ، علاوه بر اینکه پاس های ارسالی و دریافتی بازیکنان با یکدیگر را نشان داده؛ به ارتباط آنها نیز توجه کرده است. برای مثال رودیگر مدافع رئال مادرید در دیدار رفت با کریم بنزما ارتباطی نداشت؛ ضمنا خطوط پر رنگ بار دیگر به حجم پاس های رد و بدل شده دلالت دارد.
4- رنگ های موجود اطراف بازیکنان بر فاکتور «Obv» تاکید می کند و می گوید که عملکرد بازیکن مورد نظر تا چه اندازه برای تیم مثبت واقع شده است.
مدل بازی منچسترسیتی، تحت نظر پپ گواردیولا دانستید که با بازی مالکانه پیوند خورده است.ولی رویکرد تاکتیکی این تیم در سانتیاگو برنابئو و الاتحاد زمین تا آسمان متفاوت است.
هنگام بازی در ورزشگاه سانتیاگو برنابئو، تنها چهار بازیکن منچسترسیتی در میدان خودشان باقی مانده اند. فقط کایل واکر، با رویکرد مثبت از نظر «Obv» ظاهر شده است.مالکیت 56 درصدی منچسترسیتی در دور رفت صرفا برای در اختیار داشتن توپ و میدان برای حفظ نتیجه تساوی بکار گرفته شد، با در نظر گرفتن XG [0/55] این بازی و منفی بودن ارزش پاس های نفرات هجومی سیتی این دیدگاه تایید می گردد.
دیدار برگشت در الاتحاد پپ گواردیولا با رویکرد تهاجمی تری شاگردان خود را به زمین فرستاد، قسمت های قابل توجه دیدار برگشت شامل:
- انتقال کوین دی بروین به نیم فضا
- حضور فعال مانوئل اکانجی در برنامه های هجومی [مدافع سوئیسی با قرار گرفتن در زمین رئال مادرید پاس های هجومی و با ارزشی را توزیع کرد.]
- هالند و گریلیش نسبت به دیدار دور رفت به دروازه رئال مادرید نزدیک تر شده و خط دفاعی رئال مادرید مجبور به عقب نشینی شد.
روی فاریا، دستیار آقای خاص، اعتقاد داشت که اتفاقات زمین بالاتر از داده های فنی است. بنابراین به اتفاقات درون مستطیل سبز نیز نیم نگاهی خواهیم انداخت.
در هنگام به ثمر رسیدن گل اول بازی در دیدار برگشت اینجا، بخاطر عدم تخصص کاماوینگا در پست مدافع کناری لوکا مودریچ و تونی کروز برای کمک به هافبک فرانسوی از پست اصلی خود خارج می شوند. سپس با نفوذ جان استونز و در نهایت پاس کوین دی بروین در نیم فضا سیلوا گل اول بازی را به ثمر می رساند.
افزایش وظایف دفاعی بازیکنان خلاق رئال مادرید در دیدار برگشت باعث شد، حرکات انفجاری وینیسوس و لوکا مودریچ در دیدار برگشت به حداقل برسد.همچنین ۹ نفر از بازیکنان منچسترسیتی با مالکیت ۷۲درصدی توپ در نیمه اول بکار های تهاجمی پرداختند.
تاکتیک دفاعی شاگردان کارلو آنچلوتی گرچه در نیمه اول 20 دقیقه توانست مقاومت کند اما مقابل یک تیم متخصص، گاهی اشتباهات فردی افرادی که در پست تخصصی خود بکار گرفته نمی‌شوند باعث از بین رفتن انسجام دفاعی تیم تان شده و کاری زیادی قادر به انجام نیستید.
نابغه اسپانیایی در دیدار برگشت، نشان داد که همچنان علاقه خاصی به نیم فضا در فوتبال دارد و اگر حریف نقاط ضعف خود را پنهان کند نیز او آماده است آن را نمایان کند.
منچسترسیتی با مالکیت توپ در دیدار برگشت نه تنها توانست صاحب میدان باشد بلکه با مدل بازی هجومی نیمه اول شاگردان خود را به میدان فرستاد. این نگرش علاوه بر ارزش پاس های منچسترسیتی در دیدار برگشت حتی در XG=[1/59] و XA=[1/90] به وضوح دیده می شود.
داده های فنی استخراج شده از Opta , Stats bombs
