حاشیه های جذاب پارالمپیک توکیو
از پخش مستقیم مسابقه رستمی با دوربین تلفن همراه تا حمایت افغانستان در افتتاحیه پارالمپیک
طرفداری / شانزدهمین دوره مسابقات پارالمپیک 2020 توکیو در شرایطی به پایان رسید که کاروان ایران توانست از حیث مدال آوری بهترین دوره را پشت سر بگذارد و با کسب ۱۲ طلا، ۱۱ نقره و یک برنز در جایگاه دوازدهم این بازی‌ها قرار بگیرد و بهترین نتیجه خود را رقم بزند.
جای خالی سیامند رحمان
وقتی رقابت‌های پارالمپیک توکیو آغاز شد جای خالی سیامند رحمان در مسابقات، به بزرگ‌ترین حسرت ما تبدیل شد. او شانس اصلی کسب مدال طلا در پارالمپیک توکیو ۲۰۲۰ نیز بود، که این بار نه وزنه‌های سنگین که مرگ جلوی این قهرمان نامدار را گرفت. سیامند رحمان خرداد سال 1398 گفته بود قصد دارد پس از بجا گذاشتن رکورد جدید در پارالمپیک توکیو، وزن بدنش را کم کند. بالاترین رکوردهای جهانی و پارالمپیک در وزنه برداری قدرتی معلولین، به نام سیامند رحمان ثبت شده است.
این ورزشکار بلندآوازه اهل اشنویه، دارای دو طلای پارالمپیک بود و بخت اصلی کسب مدال طلا در پارالمپیک توکیو به شمار می‌رفت. رحمان در ورزش جهان دارای جایگاه ویژه‌ای بود و مرداد دو سال قبل از سوی شبکه تلویزیونی «ان‌اچ‌کی» ژاپن برای انجام مصاحبه درباره پارالمپیک، به توکیو دعوت شد تا به‌صورت نمادین وزنه ۲۵۰ کیلوگرمی را نیز مهار کند. . او درباره حضور در پارالمپیک توکیو گفته بود: «ماموریت اصلی خودم رکوردشکنی در بازی‌های پارالمپیک ۲۰۲۰ توکیوست و اگر قرار به جابه‌جایی رکورد باشد، دوست دارم در پارالمپیک ۲۰۲۰ این کار را انجام دهم.»
سیامند رحمان در پارالمپیک ریو نه تنها رکورد لندن را شکست بلکه با رسیدن به حدنصاب ۳۱۰ کیلوگرم شاهکار کرد. این در حالی بود که رکورد نفر بعدی فقط ۲۳۵ کیلوگرم بود. عملکرد فوق‌العاده در کنار چهره دوستداشتنی رحمان موجب شد او محبوبیت زیادی در ایران پیدا کند. سرانجام قوی‌ترین مرد پاراوزنه برداری جهان در ۱۱ اسفند ۱۳۹۸ خورشیدی و در آستانه ۳۲ سالگی به دلیل ایست قلبی در یکی از بیمارستان‌های شهر اشنویه چشم از جهان فروبست و جامعه ورزش ایران را در شوکی عمیق فرو برد. در اولین سالگرد او تمام یادگاری‌های رحمان در موزه المپیک و پارالمپیک قرار گرفت. در این موزه، مدال طلا، ویلچر، سردیس، عکس، تجهیزات وزنه‌برداری، پیراهن ورزشی، گرمکن مدال‌آوری و تندیس زنده‌یاد سیامند رحمان دیده می‌شود.
از بازی‌های استوک مندویل تا پارالمپیک
سر دکتر لودویگ گاتمن در سال ۱۹۴۸، بینانگذار بازی‌های استوک مندویل در بریتانیا است که بعد‌ها تبدیل به رقابت‌های پارالمپیک شد. این رقابت‌ها به نام بیمارستانی نامیده شده بود که او در آن به درمان و توان‌بخشی بیماران با ضایعات نخاعی می‌پرداخت. مسابقاتی که بین معلولین آسیب‌های نخاعی جنگ جهانی دوم در شهر استوک مندویل انگلیس سازماندهی کرد، چهار سال بعد ورزشکاران معلول هلند نیز در این بازی‌ها شرکت کردند و یک جنبش جهانی شکل گرفت. بازی‌های المپیک معلولین برای اولین‌بار در سال ۱۹۶۰ در رم برگزار شد که امروزه آن را پارالمپیک یا پارالیمپیک می‌نامند. این مسابقات از سال ۱۹۶۰ تاکنون هر چهار سال یک‌بار به‌طور منظم برگزار شده و از سال ۱۹۸۸ پس از برگزاری مسابقات المپیک و در همان شهری که المپیک را میزبانی می‌کند، انجام می‌شود.
فدراسیون ورزش‌های جانبازان و معلولین تا پیش از انقلاب، به صورت کمیته‌ای غیرفعال زیر نظر فدراسیون پزشکی بود. پس از انقلاب، در اواخر سال ۱۳۵۸ فدراسیون ورزش‌های معلولین تأسیس شد. با آغاز جنگ تحمیلی تعداد جانبازان زیاد شد و در سال ۱۳۵۹ نام فدراسیون مذکور به «فدراسیون ورزش‌های جانبازان و معلولین» تغییر کرد. در سال ۱۳۶۳ تیم ملی جانبازان و معلولین ایران در رشته دوومیدانی صاحب مدال طلا، نقره و برنز شد، اولین حضور گسترده تیم‌های ورزشی افراد جانباز و معلول کشورمان در بازی‌های پارالمپیک سئول ۱۹۸۸ همراه با موفقیت بود و ایران با ۳۵ ورزشکار در چهار رشته والیبال نشسته، وزنه‌برداری، گلبال و دوومیدانی موفق به کسب چهار مدال طلا، یک نقره و سه برنز شد. در سال ۱۳۷۹ فدراسیون نابینایان مستقل شد و کمیته پارالمپیک تشکیل شد.
پخش مسابقه رستمی با دوربین تلفن همراه!
نخستین مدال طلای کاروان اعزامی ایران به بازی‌های پارالمپیک 2020 توکیو در غیاب سیامند رحمان به نام روح‌الله رستمی در دسته منهای ۸۰ کیلوگرم پاراوزنه‌برداری ضرب شد اما نکته قابل توجه پخش مسابقه رستمی به ضعیف‌ترین حد ممکن از صداوسیما بود. صداوسیما که بازی‌های المپیک را به‌صورت مداوم و کامل تحت پوشش قرار داده بود، در پخش بازی‌های وزنه‌برداری پارالمپیک به شکل عجیبی عمل کرد. از تصاویر ارسالی و پخش شده از تلویزیون، مشخص بود که دوستان صداوسیما رقابت رستمی را توسط یک موبایل پخش می‌کردند!
پس از پرس‌وجو و البته اظهارات مجریان برنامه در حین پخش مسابقات که چرا کیفیت تصاویر بسیار پایین است و از دور فیلمبرداری می‌شود، آنها مدعی شدند که این بازی‌ها توسط خود مسئولین المپیک فیلمبرداری و پخش زنده نمی‌شود که این یک ادعای واهی بود. نکته قابل توجه این است مگر می‌شود یکی از جذاب‌ترین و مهم‌ترین رقابت‌های پارالمپیک که آن هم وزنه‌برداری است توسط خود کمیته جهانی المپیک پخش نشود؟ صداوسیما برای لاپوشانی اتفاقی که برای دوربین‌های آنها در توکیو رخ داده بود و نتوانستند حق پخش این رقابت‌ها بخرند و از طریق همکاران حاضر در سالن و با تلفن همراه لحظات قهرمانی رستمی را پوشش دادند.
بخشی از این کاستی‌ها متوجه ما رسانه‌ها است. رسانه‌ها باید به ذایقه مخاطبان خود توجه کند و بر اساس تمایلات آنها به تولید و انتشار محتوا بپردازند. نباید بی توجهی به رقابت‌های پارالمپیک می‌شد. بین ۱۰ الی ۱۵ درصد جمعیت کشور را معلولان تشکیل می‌دهند، یعنی حداقل ۸ میلیون نفر از مردم کشورمان دارای انواع معلولیت هستند. هرچند که آمار معلولان تحت پوشش بهزیستی یک میلیون و ۵۰۰ نفر برآورد شده است. نباید از نظر دور داشت عملکرد، خلاقیت و نبوغ معلولان نخبه و خصوصاً این ۶۲ نابغه ورزشی ایرانی که در پارالمپیک حضور داشتند، بر نگرش، تصمیم‌گیری، آینده‌نگری و نگارش نقشه راه آن یک میلیون و ۵۰۰ هزار معلول رسمی و ۸ میلیون معلول غیررسمی کشور تاثیری مستقیم خواهند داشت.
حمایت جالب از افغانستان در افتتاحیه پارالمپیک
مسئولان برگزاری بازی‌های المپیک و پارالمپیک 2020 توکیو شعار «حس مشترک» را به‌عنوان شعار رسمی این دو رویداد بزرگ اعلام کردند. کمیته سازماندهی بازی‌های پارالمپیک توکیو شعارهای مراسم افتتاحیه و اختتامیه را اعلام و از پیام کلی «حرکت رو به جلو» حمایت کرد. برگزاری این‌بازی‌ها بدون حاشیه نبود. بعد از عدم حضور ورزشکاران افغانستان در پارالمپیک توکیو پرچم این کشور در مراسم افتتاحیه دیده شد. زکیه خدادادی به‌عنوان اولین زن ورزشکار پارالمپیکی برای افغانستان انتخاب شد که قرار بود در توکیو شرکت کند، اما به‌خاطر اتفاقات اخیر سیاسی در این کشور، هیچ ورزشکاری از افغانستان در پارالمپیک توکیو حاضر نبود. برای ابراز همدردی با مردم افغانستان پرچم این کشور در مراسم افتتاحیه پارالمپیک ۲۰۲۰ توکیو دیده شد تا از این طریق با مردم این کشور اعلام همبستگی شود. اندرو پارسونر، رئیس کمیته بین المللی پارالمپیک در این باره گفت: «اگرچه هیچ ورزشکار افغان نتوانست شرکت کند، ما پرچم افغانستان را در مراسم افتتاحیه به نشانه همبستگی قرار می‌دهیم. ما نماینده آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد را به‌عنوان پرچمدار به نشانه همبستگی در اینجا دعوت کرده‌ایم. ما دوست داریم آنها را اینجا داشته باشیم. متأسفانه امکان‌پذیر نیست، اما ما آنها را از لحاظ روحی در اینجا خواهیم داشت.»
اشتباه عجیب در مراسم اهدای مدال
میخائیل آستاشوف مدال طلای دوچرخه‌سواری در ماده 3 هزار مردان را در پارالمپیک توکیو کسب کرد. در مراسم اهدای این مدال با توجه به تحریم ورزش روسیه از سوی آژانس جهانی ضددوپینگ و تصویب کمیته بین‌المللی المپیک باید به جای سرود رسمی این کشور قطعه‌ای از نخستین کنسرت پیانوی پیوتر چایکوفسکی پخش می‌شد. کمیته برگزاری پارالمپیک نیز در اشتباهی عجیب سرود رسمی پارالمپیک را پخش کرد. این موضوع باعث شد تا مراسم اهدای مدال دوباره برگزار شود. کمیته برگزاری پارالمپیک ۲۰۲۰ توکیو از روسیه به خاطر اشتباه در مراسم اهدای مدال طلای ورزشکار این کشور عذرخواهی کرد. یکی از مسئولان کمیته برگزاری پارالمپیک توکیو در این باره گفت: «به خاطر پخش سرود اشتباه در مراسم اهدای مدال دوچرخه‌سواری انفرادی 3 هزار متر مردان عذرخواهی می‌کنیم. ما درک می‌کنیم چنین لحظه‌هایی برای ورزشکار چقدر مهم است. در صورت بروز هرگونه احساس ناخوشایند در این اتفاق متأسف هستیم. بار دیگر از شما می‌خواهیم عذرخواهی ما را بپذیرید.»
یک اتفاق جذاب و نادر
حضور همزمان پدر و پسر یونانی در مسابقات دوومیدانی و پرتاب وزنه پارالمپیک ۲۰۲۰ توکیو از موارد جذاب این دوره از بازی‌ها به شمار می‌رود. لازاروس پدر ۶۴ ساله و لئونتیوس استفانیدیس پسر ۲۲ ساله به ترتیب در پرتاب وزنه مردان در مواد F۳۳ و F۲۰ در توکیو ۲۰۲۰ شرکت کردند. زمانی که لازاروس استفانیدیس تصمیم به راه‌اندازی یک باشگاه دوومیدانی در یونان گرفت می‌خواست به افراد معلول فرصت بیشتری برای ورزش کردن و تبدیل شدن به ورزشکار پارا بدهد. چیزی که او تصور نمی‌کرد این بود که پسرش لئونتیوس یکی از ستاره‌های همین باشگاه شود. آنها تنها پدر و پسر حاضر در این دوره از بازی‌ها هستند. لازاروس ۶۴ ساله در این خصوص گفت: «این بهترین داستانی است که در ورزش نوشته شده است. احساس می‌کنم من برنده هستم. این یک احساس منحصر به فرد است و بسیار خوشحالیم.» لئونتیوس گفت: «افتخار می‌کنم که با پدرم در پارالمپیک شرکت می‌کنم. احساس خوبی است که با هم خواهیم بود.» استفانیدیس درباره دخالت در انتخاب رشته پرتاب وزنه فرزندش تاکید کرد: «او از کودکی با ما بوده است. فرزندان من هر دو در ورزش و دوومیدانی بزرگ شده‌اند و یاد گرفته‌اند آن را دوست داشته باشند. لئونتیوس از ۱۲ سالگی در تمام رشته‌های پرتاب وزنه تمرین کرده است ولی او این ماده را انتخاب کرد.»
تصادف یک ورزشکار پارالمپیکی
یک اتوبوس الکتریکی بدون راننده در دهکده پارالمپیک توکیو با یک ورزشکار پارالمپیک که مشکل بینایی داشته، برخورد و او را مجروح کرد. آرامیتسو کیتازونو جودوکار ژاپنی بعد از تصادف در دهکده ورزشکاران، مجبور شد از مسابقات جودو در پارالمپیک توکیو کنار برود. کیتازونو قرار بود در وزن ۸۱ کیلوگرم مردان شرکت کند از ناحیه سر و هر دو پا دچار آسیب شد که بهبودی او دو هفته طول می‌کشد.
هدر رفتن 130 هزار غذا!
دور ریختن حدود 130 هزار غذا در جریان بازی‌های المپیک توکیو، انتقادات و هیاهوی زیادی را در ژاپن برپا کرد. گفته می‌شد حدود 20 درصد غذاهای داده شده به عوامل اجرایی و داوطلبان در سطل‌های زباله پیدا شده است. براساس آخرین یافته‌های گروه تحقیق، فقط حدود 100 بسته غذایی در مراسم افتتاحیه در سطل‌های زباله پیدا شد که موجب ناراحتی و عصبانیت افکار عمومی در ژاپن شد.
حضور در پارالمپیک با داشتن تومور
ویسنته آلموناسید، ورزشکار ۱۹ ساله اهل شیلی در اینستاگرامش اعلام کرد که در بازی‌های پارالمپیک توکیو با داشتن تومور مسابقه داد. آلموناسید این موضوع را کمی پیش از شروع بازی‌های پارالمپیک توکیو متوجه شد و پزشکان توصیه کردند که بهتر است به ژاپن نرود اما او از شرکت در این بازی‌ها انصراف نداد تا به رویایش برسد. او توانست راهی مرحله نهایی شود اما در فینال هشتم شد و از کسب مدال بازماند. این شناگر شیلیایی پس از بازگشت از توکیو زیر تیغ جراحی خواهد رفت تا دوران درمانش شروع شود.
خواستگاری در مسابقه دوومیدانی
کوئلا نیدریا پریرا سمدو، دونده اهل کیپ ورد، موفق شد در پارالمپیک 2020 توکیو به مدال طلا برسد اما اتفاق خوشایند دیگری در خط پایان انتظارش را می‌کشید. دونده نابینای اهل کیپ ورد تازه از خط پایان مسابقه دوی 200 متر در سطح تی 11 عبور کرده بود که مانوئل آنتونیو واز داویگا، دونده همراه و راهنمایش، روبرویش زانو زده و از او درخواست ازدواج کرد.
تیم پناهنده با 6 ورزشکار
عباس کریمی، شناگر افغان و شهراد نساج‌پور، پرتابگر وزنه ایرانی که هر دو در آمریکا پناهنده هستند، در کنار سه ورزشکار سوریه‌ای در رشته‌های شنا، اتلتیک و قایقرانی و یک ورزشکار بروندی در رشته تکواندو 6 ورزشکار پناهنده و معلولی که در تیم پناهنده پارالمپیک توکیو ۲۰۲۰ حضور داشتند. به گفته کمیته پارالمپیک بین‌المللی، تیم ورزشکاران پناهنده و معلول از بیش از ۸۲ میلیون نفری نمایندگی می‌کنند که به‌دلیل جنگ، سرکوب و نقض حقوق بشر از کشورهای‌شان مهاجر شده‌اند و ۱۲ میلیون تن از آنها معلول هستند.
نویسنده: مجید روان‌ستان
