سفری به تاریخ فوتبال اروپا؛ قسمت چهارم: جمهوری چک؛ از دریای پرتلاطم سیاست تا طلسم جام جهانی

اختصاصی طرفداری - تاریخ کشور جمهوری چک پر است از فرازونشیب های مختلف و مرزبندی هایی که از پیکر یک امپراطوری شروع شد و به یک جمهوری فدرال در کنار اسلواکی رسید. تیم فوتبال چک چهار دوره مختلف داشت: بوهمیا، چکسلواکی، نماینده های چک ها و اسلواک ها و جمهوری چک.

در اولین دوره، بوهمیا در یک سری دربی منطقه ای با کشورهایی چون مجارستان و انگلیس دیدار کرد. البته اطلاعات دقیقی از این بازی ها در دست نیست ولی احتمالا بازیکنانی چون اسکاراموچ، گالیله، فیگارو و بسم الله نقش مهمی در این بازی ها داشتند. در پایان جنگ جهانی اول در سال 1918 چکسلواکی اعلام استقلال کرد. بدین ترتیب یک تیم فوتبال جدید هم شکل گرفت. در سال 1924 آنها بهترین تیم دنیا را در اختیار داشتند.

آنها در جام جهانی 1934 خیلی راحت صعود کردند چون لهستان بعد از شکست در بازی رفت، از ادامه بازی ها کناره گیری کرد. آنها به فینال هم رسیدند و در برابر ایتالیای میزبان 1-0 پیش بودند و تنها 9 دقیقه به پایان بازی مانده بود. اما آتزوری گل مساوی را زد و در وقت های اضافه هم 2-1 پیروز شد. چکسلواکی در جام جهانی 1938 به یک چهارم نهایی رسید و برابر برزیل قرار گرفت. بازی خشنی بود. سه بازیکن اخراج شدند و دو بازیکن چک دچار شکستگی استخوان شدند. برزیل در بازی تکراری برنده شد و به نیمه نهایی رفت. تیم ها در این جام هر 3-4 روز یک بار بازی می کردند!

https://ts2.tarafdari.com/users/user6983/2018/08/29/38.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" />

در سال 1939 باز هم نام تیم بوهمیا شده بود. بعد از شروع جنگ جهانی دوم، آنها یک بازی دوستانه با آلمان داشتند. بوهمیا در این بازی 3-0 پیش افتاد اما بازی در نهایت 4-4 به پایان رسید. بعد از پایان جنگ، دوباره نام تیم چکسلواکی شد. در این دوره آنها چند بازی دوستانه داشتند و در جام دکتر گرو شرکت کردند. چکسلواکی در جام جهانی 1954 آماده نبود و هر دو بازی گروهی اش را واگذار کرد. آنها هیچ گلی نزدند و 7بار دروازه شان باز شد. نکته عجیب درباره این تورنومنت هم حضور 4تیم در یک گروه بود در حالی که هر تیم تنها با دو تیم از سه تیم هم گروهی اش بازی می کرد؛ یک ایده جالب دیگر از فیفا!

در جام جهانی 1958 سوئد هم آنها در مرحله گروهی حذف شدند. البته چکسلواکی تفاضل گل و گل زده بیشتری در مقایسه با ایرلند شمالی داشت و این دو تیم هم امتیاز بودند. اما در آن دوره قانون فیفا به شکلی بود که تیم های هم امتیاز، یک بازی پلی آف برگزار می کردند و چکسلواکی بازنده شد.

دهه 60 خیلی خوب برای چک شروع شد. آنها در آخرین دوره از جام دکتر گرو قهرمان شدند. سال 1960 سال خوبی برای آنها بود. رقابت های یورو برای اولین بار توسط یوفا برگزار شد. در این تورنومنت جذاب 102 گل به ثمر رسید چون هنر دفاع کردن در فوتبال هنوز زیاد پیچیده نشده بود و دروازه بانان معمولا عکس جهت حرکت توپ شیرجه می زدند. چکسلواکی به نیمه نهایی رسید و در این مرحله مغلوب شوروی شد که در نهایت جام قهرمانی را بالای سر برد.

https://ts2.tarafdari.com/users/user6983/2018/08/29/60.jpg" style="width: 300px; height: 281px;" />

در جام جهانی 1962 آنها ثابت کردند یکی از بهترین تیم های جهان هستند. سد مجارستان و یوگسلاوی شکسته شد و فینال از راه رسید: چکسلواکی در برابر برزیل. برزیل بازی 1-0 باخته را 3-1 برد و به جام قهرمانی رسید. ولی باز هم نمی توان در مورد درخشش چکسلواکی در این تورنومنت شک کرد.

برخلاف وضعیت تیم فوتبال چکسلواکی، وضعیت کشور مساعد نبود. مدل تحمیلی شوروی برای چکی که مکانیزه شده بود جواب نداد و همه چیز به یک تغییر بزرگ سیاسی و اقتصادی ختم شد. باز هم آتش جنگ روشن شد و سربازان و تانک ها به راه افتادند. این وضعیت بحرانی و تبعات آن تا سال 1990 ادامه داشت. طبیعتا در چنین شرایطی، فوتبال محلی از اعراب ندارد. آنها فقط در جام جهانی 1970 حاضر بودند و البته یورو 1976.

در مقدماتی یورو 1976، چکسلواکی در آخرین بازی گروهی، برابر انگلیس قرار گرفت. مه غلیظ اجازه نداد حتی نیمه اول بازی به پایان برسد. ناچارا بازی به روز بعد موکول شد. در بازی تکراری آنها پیروز شدند. در آن زمان یورو تنها با حضور 4تیم برگزار میشد. یعنی شروع بازی ها مرحله نیمه نهایی بود! چکسلواکی در این مرحله هلند قدرتمند دهه 70 را شکست داد و به فینال رسید. آنها در بلگراد به مصاف قهرمان جهان، آلمان غربی رفتند. بازی در نهایت به تساوی رسید و پنالتی ها، تکلیف قهرمان جام را مشخص می کردند. اولی هونس ضربه اش را به آسمان کوبید. نوبت به آنتونین پاننکا رسیده بود. پاننکا با خونسردی تمام پشت توپ ایستاد و ضربه اش را درست به وسط دروازه زد. دروازه بان به سمت چپ شیرجه زد و توپ به تور رسید. چکسلواکی جام قهرمانی را در آغوش گرفت.

https://ts2.tarafdari.com/users/user6983/2018/08/29/76.jpg" style="width: 1280px; height: 916px;" />

چکسلواکی نتوانست به جام جهانی 1978 برسد اما 1980 سال خوبی برایشان بود. آنها در المپیک و در رشته فوتبال به مدال طلا رسیدند و در مسابقات یورو (که با سروشکلی جدید برگزار میشد) مقام سوم را از آن خود کردند. باز هم بحران در کشور باعث شد فوتبال هم به دست فراموشی سپرده شود. تنها نقطه امید آنها جام جهانی 1990 ایتالیا بود. آنها تا یک چهارم نهایی پیش رفتند و به دست آلمان غربی حذف شدند.

دوران کمونیسم به پایان رسید و در سال 1993، چکسلواکی به دو کشور جمهوری چک و اسلواکی تقسیم شد. بدین ترتیب آنها با دو تیم فوتبال متفاوت در رقابت های مختلف شرکت کردند. در یورو 1996 جمهوری چک نمایش درخشانی داشت. آنها در مرحله گروهی از سد ایتالیا گذشتند. پرتغال و فرانسه هم قربانی شدند تا چک فینالیست شود. باز هم رقیب، ژرمن ها بودند. سناریوی قبلی تکرار شد: چک پیش افتاد و آلمان 2-1 برنده شد. گل پیروزی در وقت های اضافه به ثمر رسید: گل طلایی! به هرحال این تورنومنت، تجربه فوق العاده ای برای چک بود که به تازگی شکل گرفته بود و به آینده ای روشن امیدوار بود.

https://ts2.tarafdari.com/users/user6983/2018/08/29/96.jpeg" style="width: 820px; height: 555px;" />

چک در راه رسیدن به جام جهانی 1998 فرانسه ناموفق بود ولی تمام بازی های مقدماتی یورو 2000 را با پیروزی پشت سر گذاشت. در این جام هم چک با بدشانسی در مرحله گروهی حذف شد. نتایج خوب تیم فوتبال جمهوری چک، باعث شد آنها تا رده دوم رنکینگ فیفا بالا بروند. آنها جام جهانی 2002 را از دست دادند ولی باز هم در مقدماتی یورو فوق العاده بودند: صعود به یورو 2004 بدون حتی یک شکست! جمهوری چک با پیروزی در تمام بازی های گروهی و عبور از سد آلمان، به مرحله نیمه نهایی رسید. همه فکر می کردند چک یکی از مدعیان قهرمانی است ولی یونان 2004 متخصص در کسب نتیجه 1-0 بود. چک، این تورنومنت را در رتبه سوم به پایان رساند.

جمهوری چک طلسم غیبت در جام جهانی را شکست و به جام جهانی 2006 صعود کرد ولی مصدومیت دو مهاجم ارزشمند تیم، کولر و باروش و دو کارت قرمز در دو بازی، باعث شد داستان آنها خیلی زود به پایان برسد. بعد از این جام، بازیکنان بزرگی با تیم ملی جمهوری چک وداع کردند که ندود و پوبورسکی شاخص ترین شان بودند. در یورو 2008 هم دریافت سه گل در دقایق پایانی بازی مرحله گروهی، باعث شد ترکیه جواز صعود را کسب کند (چک 2-3 ترکیه).

طلسم جام جهانی بازگشته بود: چک نتوانست به جام جهانی 2010 برسد و خبر بدتر این بود که اسلواکی در گروهش صدرنشین شد و به این مسابقات رفت. اسلواکی در جام جهانی هم به مرحله حذفی صعود کرد و آمار بهتری در مقایسه با چک ثبت کرد. در عوض، اسلواکی از صعود به یورو 2012 لهستان و اوکراین بازماند و چک در این تورنومنت حاضر بود. آنها تا مرحله یک چهارم نهایی پیش رفتند ولی مقهور کریستیانو رونالدو و پرتغال شدند.

https://ts2.tarafdari.com/users/user6983/2018/08/29/2012.jpg" style="width: 656px; height: 369px;" />

جمهوری چک همیشه یکی از تیم های قابل اعتنا در فوتبال اروپا بوده است. هرچند سرنوشت آنها در یورو و جام جهانی کاملا متفاوت است. آنها تاریخ درخشانی دارند و عجیب نیست که بعد از جدایی از اسلواکی همچنان موفق هستند. ستاره های چکسلواکی هم بیشتر متعلق به باشگاه اسپارتا پراگ چک بودند. از سوی دیگر، توسعه اقتصادی و دموکراسی و صلح در کشور باعث شده فوتبال فضای زیادی برای رشد و پیشرفت داشته باشد.